YLE Colloquia Latina

Lucas sodalibus s. d.

Desidero latine non solum scribere ac legere, sed etiam colloqui posse. id ut exerceam mihi lociutorium interretialis (anglice "chat-room") utilissimum foret. si nonnulli/nonnullae e vobis mecum exerceri velint, statuam tale locutorium in servore IRC et vobis indicabo accessum.

quaeso respondete, ut mihi notum sit an id locutorium statuam.

valete!

Mercurius Lucae s. d.

In titulo thematis, amice, duo errores reperiri possunt: et quidem, non "interretiale" scribendum esset, sed "interretiali"; nec verbum "instatuo" exsistit, solummodo "instituo". (Quos errores ut corrigas te rogare ausim.)
Cum Latine scribis, amice, maxime refert, ne mendis grammaticalibus tua verba deturpentur; immo quam disertissime ac elegantissime tibi scribendum est; quid valet enim quidquid Latine scriptum, si mendosum inelegansque est?? Qua de re priusquam "colloqui" velis, in recte eleganterque scribendo te exerceas oportet: nemo enim nonnisi qui iam peritissimus Latine scribendi est celeriter cum aliis colloqui potest. Quod ne ego quidem praestare potuerim, quamvis diu hic versatus. Vale. Varadini, quod et Varda a Hungaris dicitur, in terra Iazigorum, Kal. Febr.

Lucas Mercurio s. d.

primum tibi ago gratias propter celerrimum rescriptum et expiscationem errorum mei nuntii, quem ut possum emendabo; ceterum autem abs te dissentio.

equidem in studio linguae cuiusvis, sive antiquae sive modernae, necesse puto discipulos non solum in scribendo, sed etiam in colloquio exerceri. nam scribentes grammaticam et interpretationem verborum discunt; disertia vero ac eloquentia multo facilius et melius sermone percipiuntur.

illapse scribere, Mercuri, nimirum oportet -- quare te rogo ut lapsus mei etiamnunc reperias -- at simul locutu exercitandum est.

vale!

Iulia Lucae ac Mercurio sal.

Fieri non potest, quin Mercurio assentiar: Si enim quis vere Latine vult loqui, oportet eum satis celeriter sententias fingere, quae et quam emendatissimae et quam elegantissimae sunt. Nulla alia mihi nota est lingua, in qua tanti est momenti elegantia, quippe quae ad nos venerit solum per scripta virorum eruditissimorum, ita ut quod hodie linguam appellamus Latinam sit nonnisi lingua litterarum, qua uti debemus, cum linguam Latinam familiarem vix noverimus.

Ceterum perpaucae sunt linguae, quae tanta varietate in ordine verborum, tanta aptitate ad sententias artificialiter compositas essent affectae, quam ob rem oportet et nos tali modo ea uti vel saltem conari eleganter scribere. Nullo pacto fieri debet, ut nos nimia cupiditate celeriter loquendi linguam cum tanta pulchritate in inferiora detrahamus. Oportet ergo, ut, si omnino utimur lingua Latina, diligenter ea utamur. Una ex legibus sanctissimis in lingua Latina adhibenda, ut reor, in decalogo nostro conscripta est: " 7.) Optima, quam potes, Latinitate utere." Quam legem si neglegimus, admittimus, ut lingua Latina, quae per tot saecula tam pura nobis servata est, in inferiora ac bruta degeneret. Certe oportet nos uti lingua Latina tamquam adhuc viva, ne funditus moriatur, sed oportet diligenter ea uti, ut hereditatem tam pretiosam servemus et non perdamus.
Dicis, mi Lucas, "disertiam vero ac eloquentiam multo facilius et melius sermone percipi". In quo abs te vehementer dissentio. Ad eas res enim opus est meditatione, praesertim, si primum meditandum est de rebus grammaticis. Saepe, postquam confeci sententiam, ordinem muto verborum et meditor, quomodo elegantiorem eam possim reddere, quod "reali tempore" non possim facere - omitto menda, quae corrigendi fugeret facultas. Solum igitur si satis fluenter possumus scribere, valemus eleganter Latine loqui.

Tertium qui hodie discunt linguam Latinam plerumque vocabula discunt una solum directione. Si ego Germanica disco e.g. linguam Anglicam, disco verba Germanica quomodo reddentur Anglice, disco ergo verbum "table" pro "Tisch", qua ratione etiam percipio verbum Anglicum "table" Germanice esse "Tisch". Latine autem disco verbum "tabula" Germanice significare "Tisch", e quo autem non tam facile cognoscitur verbum Latinum pro "Tisch" esse "tabula". Ex quo fit, ut multa verba mihi Latine loquenti non veniunt in mentem - etiam scribendo, in quo multum plus mihi est temporis, opus mihi est meditando et nonnisi etiam lexico. Ad loquendum autem opus est verba subito adesse, sententias peccatis carere et pulchre esse compositas.

Quod tempore hodierno perdifficile aestimo. Non bene potest loqui, qui non saltem sciat scribere. Accedunt etiam modi pronuntiationis - iam in Germania saltem tres sunt modi varii (unus in scholis in meridie, ubi pronuntiatio similis est ei, quae adhibita est in medio aevo, alius in scholis in septentrione, ubi c semper ut k pronuntiatur, sed ae et oe ut Germanice

Mercurius Iuliae Lucaeque s. d.

Tuam epistolam, amica mi carissima, diligenter perlegi et quidem magni eam aestimo; speroque eam etiam a sodalibus nostris lectum iri. Luculente enim, quibus de causis lingua Latina celeriter colloquendo inutilis sit, in tuo nuntio explicavisti; argumentaque a te proposita gravia ac recta esse libenter annuo. Unum est, quod eis addiderim, sed quod ex aliqua parte et tu perstrinxisti: scilicet quod nobis parum notum est, quomodo illi antiqui Romani collocuti sint. Certe habemus Plautum, habemus Petronium; tamen haec haud sufficiunt, ex quibus effingere potuerimus, quale fuerit Latinum symposium. Valete. Transaquinci, d. XV. Kal. Mart.

Iulia Lucae Mercurioque sal.

Gratias tibi ago, Mercuri mi amnice, pro laudibus tuis. Ecce autem alia causa, cur potius Latine scribamus quam loquemur: Perpaucae enim linguae tam aptae sunt ad longiores dissertationes, quae non fieri possunt in locutoriis!

Vale!

P.S.: Mercuri, scribis Maxo, suspicor perturbans Lucam sive Saxum sodalem nostrum cum Maxo illo, qui ante aliquod tempus nobiscum collocutus est et nunc nescioqua causa silet.

Herimannus Iuliae et Mercurio ceterisque sal.

Admiratus sum epistolam Iuliae, quae vivide descripsit quanta cum scientia et doctrina colloquia nostra componi possint: gratias tibi ago!
Hoc tamen confitendum est mihi: si umquam Europae pulcherrimas regiones percurrens quemlibet vestrum visere possim, quomodo colloquamur? Nonne mirabile somnium esset Latine loqui, praesertim cum aliquo, qui aliter eadem verba pronuntiet?
Valete!

Novocomi, a. d. XIV K. Febr.

Iulia Herimanno et Mercurio sal.

De quo et ego saepe somnio, me aut itinere temporis confecto cum Romanis antiquis convenire, aut, cum illud prorsum sit impossibilis, aliquem ventrum visere. Ut dixi: libenter conarer vere Latine loqui. Quid attinet ad Romanos antiquos, decrevi me per unos dies auscultans modo nihil dicere, ut in quiete possim exercere; vobiscum spero, quamvis variis utemur pronuntiationibus, tamen omnia vel saltem pleraque intellegere. Turpe vero Anglice, Germanice vel quavis alia lingua colloqui!
Sed haec somnia solum habeo, quamquam - cur non?

Fortasse nimium vehementer reprehendi facultates Latine loquendi. Sed prae omnia oportet nos videre, ne nimia loquendi cupiditate stylum neglegamus vel etiam cum stylo malo putemus nos bene loqui, quoniam nemo fere alius id praestet.

Si ergo forte in regione alicuius vestrum sum et tempus habeo, ei scribam.

Valete.
Gottingae, a. d. XIV. Kal. Mart.

Herimannus sodalibus, Iuliae praesertim sal.

Gaudeo, Iulia, te etiam somnia tam singularia somniare.
Ex te tamen aliquid cognoscere velim de Germanis linguam Latinam pronuntiantibus: nam primum et secundum modum, de quibus narrasti, intellegi, sed mihi obscurus "tertius in universitate, ubi pronuntiatio plus minusve eadem est, quae docti praedicant esse recta pronuntiatio classica". Nuntios Bremenses apud

"http://www.radiobremen.de/nachrichten/latein/"

audivi, ubi vocales longitudine et brevitate differunt in legendo. Estne haec pronuntiatio Germanorum universitatis discipulorum? Vel alia?
Vale!

Novocomi, a. d. XII Kalendas Martias (nuper observavi me "Kalendas Februarias" scripsisse: tempus effugere me fastidit!)

Iulia Herimanno de pronuntiationis modis curioso sal.

Nuntios Bremenses illa pagina audire non potui, quia mihi deest audioprogramma aptum. Tamen conabor describere modos pronuntiationis, de quibus locuta sum:

Primum ecce pronuntiatio in universitate a professoribus et paucis studentibus adhibita: ae et oe ut ai et oi; u et v ambo ut u; r tectale (non gutturale); s semper ut littera Germanica ß; eu vere e-u (non oi); ch et nonnumquam th et ph ut k-h, t-h et p-h (non t et f); c semper ut k, t emper t (non e.g. in "natio" ut z); longitudines ab bevitudinibus differrunt.

Deinde pronuntiatio, quam ipsa primam didici, quae in regionibus septentrionalibus in scholis usitata est: ae et oe ut

Herimannus Iuliae sal.

Tibi gratias ago, Iulia, tua ampla et divite explicatione de modo Germanorum Latine loquendi; quam folio impressi et diligenter servabo. Apud nos ille modus legendi, quo Ecclesia catholica iam diu usa est, ubique imperat; forsitan in universitatibus recentius aliter. Consentio tamen perdifficile esse per computatrum colloqui lingua Latina: scribere, legere, corrigere, meditari, hoc mihi aptius linguae Latinae nobis amantibus videtur.
Vale et valete!

Novocomi, a. d. XI Kalendas Martias.

Iulia sodalibus sal.

Postquam tanta dixi de pronuntiatione Latina in Germania - quo te tantum gavisum esse, Herimanne, laetor -, nunc habeo quaestiunculam: Quid est status investigationis de pronuntiatione Graeca?

Valetote.

M. Favonius sodalibus, imprimis Iuliae s.

Quod ad vocabula Graeca enuntianda attinet, quam paucissimis haec: duos constat esse modos, quorum alter itacismus vocatur, alter etacismus.

Itacismi causam imprimis suscepit Iohannes Reuchlin (1455-1522), qui η (ήτα), ι, ει, οι, υ, υι eodem modo enuntianda esse contendit quo i (ήτα = īta, qua de re īta-cismus): η γή (terra) = „ī jī (yī)“. Quo enuntiandi modo Graeci etiam nunc utuntur.

Contra dixit Erasmus Roterodamus, qui η (ήτα) eodem modo enuntiandum esse censuit atque ē (ēta, Germanice: „

Herimannus amicis sal.

Apud Italiae scholas lingua Graeca legitur fere nullis singularibus modis: tantum κ "kappa" et γ "gamma" semper gutturali sono leguntur, quod alienum est a lingua Italica. Dubia frequentissima de vocali υ "y psilon" inveniuntur, quae "u" vel "ü" (Germanice) vel "iu" (ut Anglicum verbum "you") pronuntiatur. Littera ξ ab aliquo pronuntiatur ut κσ aut γσ, iuxta originem (διώξω differt a πράξω). Alia non memini nunc.
Valete!

Novocomi, a. d. VII Idus Martias.

Marcus Herimanno s.d.p.

Ut intellegatur, quomodo Germani versus Graecos pronuntient, ecce clarissimum illud Άνδρα μοι έννεπε, Μούσα („Virum mihi, Camena“; Hom. Od. α 1sq.):

[color=blue]„andra mŏi ennepe, Mūsa, polütropon, hŏs mala pŏlla

plang-ch-th