YLE Colloquia Latina

de carminibus in Latinum convertendis
--------------------------------------------------------------------------------
Nuntium misit: Tiberis ® | 07.08.2003 - 00:18 | |
--------------------------------------------------------------------------------
Salvete ,
disceptatione orta, quonam modo carmina lingua Germanica scripta quam optime in Latinum convertantur, Marcus Favonius noster me hortatus est, ut eam rem ut novum thema proponam. nam carmina illa duo conversa, de quibus agebatur, quamquam sensum ac verba haud mediocriter reddunt, tamen parum mihi leges artis metricae Latinae proprias respicere videntur. cuius rei documentum habeo exordium carminis illius Goethiani,cuius verba "´über állen Gípfeln ist Rúh" numeris incertis hoc modo in Latinum conversa legimus:"est súpra cúlmina quíes". quibus numeris auctor in hoc carmine convertendo usus sit, nescio, scilicet numeris non Latinis. nam licet accentum prorsum omittamus solas syllabarum quantitates respicientes, versum ex illis verbis non fieri apparet.
omnino equidem carmina conversuris videndum esse puto,ne numeris ad sermonem Latinum parum aptis utantur.nam aetate latinitatis aureae,ut dicunt, non nisi versus vel numeros quantitates syllabarum respicientes factos esse constat. qua re praestare mihi videtur nos in convertendo numeros vere Latinos eligere quam modos Germanicos nimium imitantes numeros a lingua Latina alienos adhibere.
sed timeo, ne longus fiam.dicite, quaeso, quid de ea re sentiatis.
postremo quidem meam illius carminis conversionem vobis proponere velim,quam legere vobis ne sit molestum.(versu Sapphico)

montium cacumina sunt quieta,
culmina arborum movet aura nulla
conticentque aves nemoris. brevique et
tu requiesces.

valete.
Tiberis



RE: de carminibus in Latinum convertendis
--------------------------------------------------------------------------------
Nuntium misit: Marcus Favonius ® | 09.08.2003 - 19:16 | 1 | |
--------------------------------------------------------------------------------
M. Favonius Tiberi s.d.p.

Goetheanum illud carmen tam subtiliter ingenioseque a te, vir eminentissime, in Latinum translatum est, ut plane obmutescerem. In poetarum enim principe imitando te ipse poetam verum, non exilem versificatorem praestitisti. Quotus autem quisque invenitur, qui tanta indole praeditus sit ad convertendum! Qua de causa in pristina mea sententia sceptica permaneo: Manibus ab ipso carmine peregrino cohibitis non alia versione utamur nisi interlineari!

Sed iam timeo, ne in repudiationem gravem incurram. Itaque huic epistulae finem faciat res admodum festiva. Hoc ergo cum tibi, tum cunctis Latine scientibus propositum sit aenigma:

„O tu, mi Vesper hilare,
Quam saepe salutavi te!
A corde, quod nil prodidit,
Saluta hanc, cum praeterit, -
Cum ex hac valle fit volatus,
Ut fiat angelus beatus!“

Quaeritur primum, cui haec verba attribuenda sint. N.b.: descripsi ab illo Hultgren (p. 153), cuius superiore iam epistula mentionem feci (pr. Non. Aug.).

Deinde aenigmate soluto inquiri licebit, num carmen illud convenienter conversum sit in Latinum...

Vale(te) quam optime.



RE: de carminibus in Latinum convertendis
--------------------------------------------------------------------------------
Nuntium misit: Tiberis ® | 11.08.2003 - 00:11 | 2 | |
--------------------------------------------------------------------------------
Tiberis M.Favonio s.p.d.

cum paucos dies in domicilio meo montano studiorum Latinorum causa commoratus essem, nunc demum tibi ,mi Marce Favoni, respondere possum.
primum magnam tibi gratiam ago pro verbis tuis ad conversionem meam pertinentibus. quae num tanta laude digna sit, dubito.
deinde aenigma,quod proposuisti, si modo aenigma id appellare possimus, perfacile solvi : nam his verbis Hultgren ille celeberrimam cantilenam poetae amatorii Wolfram ab Eschenbach reddidit, quae in tertia parte dramatis illius musici Richardi Wagner auditur,quod Tannh

M. Favonius Latinae linguae studiosis sal.

Equidem vereor, ne potteromania quadam linguam nunc Latinam inficiente alii in Latinum conversi oblivione obruantur libri, quibus legendis animos puerorum puellarumque humaniore voluptate expleri posse arbitror. Quo ex numero clarissimus Guilelmi Silvae est liber, qui inscribitur „Maximi et Mauritii malefacta“. Ad manum habeo duo exemplaria Latine reddita, quorum alterum conversum ab Ervino Steindl anno mcmlxxv editum est „ex Aedibus Bibliopolarum Turicensium qui Artemidos numen sibi vindicant“, alterum translatum ab Hugone Henrico Paoli „F.Le Monnier Florentiae edidit a. D. mcmlix".

Ut vero intellegatis, quantopere libri inter se differant, legite quaeso, quo modo Steindl et Paoli opusculi prologum sermoni Latino tradiderint:

„Prologus
Heu puerulos malignos!
Raro, qui laudentur, dignos
Invenimus, at istorum
Nota pravitas est morum.
Max et Moritz gemini
Bono erant nemini;
Venerari quos debebant,
Petulanter eludebant.
Maleficia moliti,
Fraudis callidae periti
Accolas ludificabant,
Saepe bestias vexabant.
Mala prunaque furantes,
Dolos ambo meditantes
Voluptate perfruuntur,
Sed praecepta negleguntur.
At <<vae vobis>> nos minamur,
Nequam ne sint, obtestamur.
Facta a puerulis
Quae sint, imagunculis
Et fabellis explanabo
Lectoresque delectabo.“ (Steindl)

„Prooemium
Pravis de pueris quam multa audire necesse est!
Quid non Maximus hic, quid non Mauritius audet,
Ambo qui spernunt sapienter verba monentis
Omnes ludibrio petulanter habere parati?
Ludificant homines, deprensa animalia torquent,
Furtim decerpunt pendentia poma per agros,
Prunaque surripiunt, pira, persica, mala nucesque;
Id iucundius est quam si quis cogat inertes
Duris in ludo scamnis haerere magistri,
In templove Dei tacitos consumere tempus.
At si prospicio quae sint extrema futura,
Vae, pueri, vobis! Eheu! malus exitus instat.
Infra versibus id narrabitur atque figuris.“ (Paoli)

Nunc quid sentiatis, ausim quaerere.

Laetum vobis precor hebdomadis exitum.

viii Id. Mai.

Tiberis Marco s.d.p.
cum casu quodam in hunc colloquiorum Latinorum angulum inciderem, magno cum gaudio vidi te vitam huic themati ante multos menses proposito restituisse.
memini me adulescentulum carmina Gulielmi Busch summa cum voluptate legisse, praeter cetera lepidissimam istam fabellam de Maximo et Mauritio ac carmen de pia Helena.
ceterum facinora Maximi Mauritiique ab Ervino Steindl non solum in Latinum, sed etiam in Graecum conversa sunt. quae conversio , cum facetissima esset, me prorsus hortata est, ut ipse carmina quaedam eiusdem auctoris in Graecum converterem
sed duabus his conversionibus perlectis haud facile discernere possum, utra praeferenda mihi esse videatur. versus heroici (sive hexametri) an facinoribus puerilibus pares sint, dubium est, quamvis cum sermone Latino magis conveniant quam versiculi a Steindl compositi, quibus ille , ut mihi videtur, nimis ictum ac dictum Germanicum studuit imitari.
utraque suo modo potest placere.
sed animus me fert, ut et ipsi carmina quaedam Gulielmi Busch in Latinum convertamus. quid de hoc sentis, mi Marce ?
vale quam optime.
a.d.VII.Id.Mai.

Marcus Tiberi s.p.d.

„...animus me fert, ut et ipsi carmina quaedam Gulielmi Busch in Latinum convertamus.“
O rem admiratione dignissimam! Age converte, mi amice! Te egregium et ingeniosum carminum conditorem esse novimus. Neque enim quisquam est, quin delectetur elaboratis tuis versibus, qui in epistula leguntur tricesima quinta:

„montium cacumina sunt quieta,
culmina arborum movet aura nulla
conticentque aves nemoris. brevique et
tu requiesces.“

Vale.

iv Id. Mai.

Tiberis Marco admiratori versiculorum suorum s.d.
non multum afuit, quin sine mora inciperem, sed liber ille, quo carmina Gulielmi Busch continentur, mihi ad manum non est. ne opusculum quidem Eugenii Roth, cuius saturae "homo quidam" inscriptae mihi aptissimae videntur, quae in Latinum convertantur, inter libros meos invenire potui. heu me neglegentem ac nimis parum ordinem rerum servantem ! tamen nonnulla eiusmodi in Latinum convertere magnae mihi oblectationi erit, dummodo tu textum proposueris. ceterum te quoque, mi Marce (ac praeterea unumquemque , cuius id interest), hortor atque invito, ut huic certamini poetico intersis / intersit . nam pluribus aemulantibus suae quisque arti diligentius operam dabit.
vale.
a.d.III.Id.Mai.