YLE Colloquia Latina

Ericus Palmén, quicumque de institutionis Latinae in Finnia condicione hodierna aliquid noscere volunt, eis salutem dicit plurimam.
Die quinto decimo huius mensis Decembris Johannes Baeticus in hac area rationes linguae Latinae docendae in mundo attingens (nuntius n:o 2008) scripsit ”in Hispania Latinam Linguam docentibus maximi momenti” esse ”scire, quomodo illa nostra Lingua inter Finnos” iuventuti tradatur, necnon, quot anni et quot horae singulis annis institutioni Latinae dedicentur. His de rebus infra pauca disseram. Exordior ab annis et horis.
Primum quidem notandum est in gymnasio Finnico vetus systema horarum septimanalium iam pridem abolitum esse ac novo systemate certi numeri ”cursuum”, qui dicuntur, compensatum. Singulis cursibus tricenae senae (36) horae adumbratae sunt, sed cum ex hoc numero variis de causis aliquot horae demi soleant, perraro plus tricenae (30) horae revera intactae relinquuntur.
In Finnia studia Latina plerumque in gymnasio ineuntur, ubi decursu trium (3) annorum octo (8), cursus Latini peragi possunt. Octies tricenae (8 x 30) sunt ducentae quadraginta (240) horae: haec igitur pro summa totali cedit horarum Latinarum in gymnasio Finnico discipulis praebitarum. Nec tamen universis discipulis, qui in examen maturitatis nomen dare volunt, necesse est omnes octo cursus peragere; iam peractis quinque aut sex cursibus id fieri potest (minor numerus cursuum vix cuiquam ad Latinitatem discendam satis exercitationis praestat). Tres primi cursus (1 – 3) plerumque in prima (I), tres sequentes (4 – 6) in secunda (II) classe gymnasii peraguntur; in tertia (III) classe, cum discipuli iam abiturientes sunt, restant duo ultimi cursus (7 – . Exceptiones confirmant regulam: non desunt gymnasia, in quibus omnino tantummodo terni aut bini, quin etiam singuli (!!!) cursus praesto sint.
Praeterea in quibusdam urbibus maioribus iam scholae, quae vocatur, fundamentalis in gradu superiore ( = in classibus VII – IX) studia Latina incipi possunt; quibus in septima classe binae, in octava ternae, in nona rursus binae horae septimanales dedicantur. In gymnasium transgressi discipuli, si volunt, studia Latina continuare possunt, et quidem eundem fere sibi suscipere cursuum numerum, qui in gymnasio Latinitati studere incipientibus praesto est.
Sicut Nonis Decembribus (5.12.2004) in hac area scripsi (De examine maturitatis Finnico, nuntius n:o 1945), duo examina Latina difficultate paululum inter se differentia habemus: unum, cui titulus est LAAJEMPI OPPIMÄÄRÄ, iis destinatum est, qui iam in schola fundamentali studia Latina exorsi in gymnasio ei studere perrexerunt, et alterum illo paulo facilius, LYHYT OPPIMÄÄRÄ inscriptum, studia Latina in gymnasio demum exorsis est destinatum.
Quonam autem institutione Latina hodie in Finnia tendatur et qua ratione materia didactica Latina renovata sit, e.g. e summario Latino apparet praefationis librorum auctoribus Maija-Leena Kallela et Erkki Palm

Pistos Erico Palmen s.d.p.

Gratias tibi ago, cum tam copiose tamque dilucide institutionis Latinae in Finnia condicionem hodiernam explicavisti. Illis ducentis quadraginta horis autem stupui. Id est plus quam bis citius quam apud nos. Nam discipuli Germanici, qui in Saxonia inferiore vivunt, circiter DCL horas consumunt, ut primum gradum, quod "Parvum Latinum" apud nos vocatur, assequantur. Itaque te rogare velim, si mihi liceat, quantos discipulos unus magister una hora apud vos instruat.

Vale!

Ericus Palmén Pistō s.d.p.
Admodum difficile est exacte respondere, quot discipulos simul in scholis Finniae singuli magistri hodie linguam Latinam doceant, iam eam ob causam, quod ipse usque ad Kalendas Iunias anni MCMXCVII ( = 1.6.1997) lector academicus fui ac iam octavum annum rude donatus sive in pensionem regressus vivo; in gymnasio novissime abhinc paene quadraginta annos (sic!) Latine docui.
Aliquatenus tamen crediderim me novisse, quo modo res se hodie habeat. Plerumque in gymnasiis classes Latinae admodum parvae sunt; sed praesertim in magnis scholis urbium fieri potest, ut in prima classe gymnasii viginti aut triginta discipuli studia Latina ineant. Paullatim tamen multitudo eorum minuitur, quia multi praecipue grammaticam nimis difficilem reperientes iam post primum cursum studiis Latinis absistunt; in secunda classe gymnasii raro plus decem discipuli restant, et ex his quoque nonnulli in supremam classem transeuntes Latinitatem relinquunt. In schola fundamentali etiam paulo minor esse solet numerus eorum, qui studia Latina sibi suscipiunt. In nulla schola Latinitas disciplina obligatoria est.
Quod ad academicos cursus obligatorios attinet, ultimis lectoratus mei annis interdum prope centum simul studentes, qui ad varias res discendas in universitatem venerant, elementis Latinitatis erudiebam. Latinitati studere pergentium numerus nimirum exiguus erat; e.g. in lectionibus meis ad scriptores Romanos pertinentibus plerumque circiter decem auditores habebam. Vale!

Iulia Pisto et Erico sal.

Gratias tibi ago, mi Erice, ob tuas explicationes de verbo "yes".
Ceterum videris verba mea de illo "ad motivationem attinere" perperam intellegisse: Non enim reprehendi neologismum, immo etiam dixi alio loco nobis utendum esse talibus neologismis, praesertim cum aliter opus esset longa circumscriptione: Si e.g. bibo non "cappuccinum" vel nescio quid aliud, sed "potionem cafeariam paulum lactatam" (v. lexicon recentis latinitatis), id minime Latine sonat.
Tamen illud "ad motivationem attinere" mihi displicuit: offendit enim - mea quidem opinione - usus verbi "attinere", si de motivatione loquor.
Ego autem nullam aliam video possibilitatem eius rei dicendi...

Ceterum gaudeo, ut nos certiores feceris de rationibus linguae nostrae docendae in terra tua.
Quid attinet ad classum magnitudines: In Germania discipuli incipere possunt linguam discere Latinam in classe quinta, septima, nona vel rarius in undecima. Si coeperunt in classe quinta aut septima, non desinere possunt ante classem undecimam, et generaliter omnes discipuli singulis annis incipientes una vel duo classibus congregantur, ita ut habeas classes magnas triginta fere discipulorum. Post autem classem undecimam numerus minuitur: Cum finivi scholam, in cursu meo Latino sex fuimus discipuli. Seminaria autem in universitate de Latinitate plus quam decem mihi videbuntur studentes visitare, in lectiones etiam multo plus veniunt, imprimis si agitur de mythologia, quia etiam studentibus linguae Germanicae aliarumque rerum maximi momenti est, e.g. si agitur de "Fausto" a Goethe scripto.
Tamen quaerendum mihi est ex te, Erice, quot minutos habeat hora in scholis Finnicis: In Germania habet 45, in Australia autem 65 minutos.
Haec hactenus. Vale.
Gottingae, nocte quarta ante Kalendas Ianuarias.

Mercurius Erico Palm

Stephanus Arx Erico Palm

Ericus Palmén Iuliae, Pisto, Mercurio Hungarico, Stephano Arci ceterisque, qui de Finnica institutione linguae Latinae plura noscere volunt, s.p.d.
Ignoscite mihi moram huius responsi. Nunc ad ea, quae exeunte anno 2004 et ineunte 2005 a me quaesivistis, breviter respondere conor.
1. In scholis Finnicis singulae horae institutoriae e 45 minutis constant. Hodie, cum numerus totalis horarum Latinarum apud nos admodum parvus sit – plus dimidio minor quam ”Parvum Latinum” in Germania discentibus (ut die 28.12.2004 animadvertit Pistos in nuntio 2115) –, tempus ad scriptores Romanos tantummodo degustandos sufficit; nonnisi selecta admodum brevia fragmenta quorundam operum Ciceronis, Caesaris, Livii, Taciti atque e poetis Catulli, Vergilii, Horatii, Ovidii, praeterea aliquot specimina posterioris Latinitatis perlustrantur.
2. In mea iuventute discipuli plerumque imprimis in convertendo exercebantur; sed hodie plus quam antea ponderis tribui solet rebus, quas in institutione discipulis plus ”motivationis” inicere arbitramur: non solum multiplici hereditati culturali inde ab antiquitate nobis traditae, sed etiam vivo usui Latinitatis operam impendimus. Omnia haec dilucide apparent e summario praefationis recentissimorum librorum institutoriorum Latinorum in Finnia editorum, quibus titulus est CLAVIS LATINA I. Ex initio illius summarii quaedam verba in nuntio huius areae 2113 / 28.12. 2004 exscripsi.
3. Per novos libros eo tendimus, ut viva Latinitas in programmate institutorio scholarum nostrarum paullatim pristinā stabiliorem condicionem assequatur ac discipulis appareat ne inter hodiernas quidem res ullam reperiri posse, de qua Latine loqui nequeamus. Simul tamen necesse est curare, ne res ad culturam antiquam pertinentes ullo modo neglegantur. In nuntiis huius areae colloquialis quidam id quoque quaesiverunt, nonne Latinitas lingua communis Unionis Europaeae fieri posset. Liceat mihi hic Latine repetere verba, quae collega et amicus meus Teivas Oksala in oratione sollemni Finnice dixit die quinto decimo mensis Novembris anni proximi praeteriti, cum divulgatio novissimorum librorum Latinorum in Finnia in lucem prolatorum Helsinkii celebraretur: ”Latinitas per se optime cedat pro lingua officiali neutrali Unionis Europaeae, sed talis condicio eius fortasse non optabilis sit. Nam si ab omnibus membris Unionis usurparetur, vix resistere posset multitudini postulantium, ut simplicior et ad usum cotidianum aptior – id est magis vulgaris – redderetur, nec tum quicquam obstaret, quin eadem a sermone eleganti Ciceronis et Vergilii et Erasmi longe digrederetur. Praestat igitur eo tantummodo tendere, ut in variis festis sollemnibus velut pro symbolo Europae feliciter redintegratae diversis rationibus adhiberi possit.”