YLE Colloquia Latina

Galeanus Archineus Avius wrote:Galeanus Stephano Arci s.d.

Tibi tuae collegaeque maximas gratias ago, ut commemoravitis tales littera de auctoribus recentibus latinitatis recentis.
Scitis possibilitatem dari emere eas litteras alicubi vel non vendetur in negotiis locatis?
Velim legere tales littera, ut non scribeatur multum in latinam linguam (nisi in foris)...sunt translatae transferunturque recentes litterae auctorum in latinam (non solum Harrius Potter et Philosophorum lapis), sed magnas litteras (John Grisham p.ex.), litteras quotidianas poemataque?
Vives in Italiam, vere? Potes emere litteras recentes latinas ubi habitas?
Mihi placeret multum legere responsum tuum.

S.v.b.e.v.b.

Galeanus Archineus Avius,
Offenburgi, Germania inferior

Stephanus Arx Galeano s.p.d.

Recte suspicaris, Galeane optime! Italus sum. Volumina Latine exarata in manibus facile habere possum, sed tibi fortasse utile videri potest subnotare commentarios qui Latine tantum edantur, scilicet Latinitas (in urbe Vaticana) et Vox Latina apud Societatem Latinam Saravipontanam (http://www.voxlatina.uni-saarland.de)

Vale atque vale

Galeanus Stephano s.d.

Maximas gratias tibi ago, Stephane! Ea pagina mihi multum ulitis est, quia vendetur librum theodiscum-latinum, quod est iam specialis, cum viderem semper libros latinum-theodiscum, quos non me posse multum adiuvare.
Cogito me emere librum, si habebo pecuniam satem.
Sed, alter mihi interest: es italus, sequenter loqueris linguam paturitam a lingua latina directa. Erat facile te intellegere verba declinationesque, quas sunt multae, coniugationes quam deponentia?
Fui tres vices Italiam (Genuam in provinciam Liguriorum)que vidi difficile fuisse pro Italianis intellegere textos latinos, si non haberent traductionem italianam.
Legisti multum libros scriptos a Dante scripsisse toscanum latinumque vel solum eos ab auctoribus antiquis quis Italiae est etiam multis?

S.v.b.e.v.b.

Galeanus

M. Favonius Galeano commilitoni sal.
Gaudemus, quod non deesse videmus, qui adulescentes linguae studeant Latinae. Linguam enim nostram, nisi etiam a iuventute coleretur, magnum facere detrimentum potuisse arbitror. Nunc vero ad patriam tuam: Domicilium tuum scribis esse Offenburgum (sive Offonis burgum). Quod oppidum nonne situm est in Germania Superiore (ut diligentior sim: in Agris Decumatibus)?
Vale et perge, ut coepisti.
XVIII K. Dec.

G. Archineus commilitioni sal.

Cum corde studeo eam linguam, sequenter dico linguam meam etiam est quam loqui posse. Differentiam magnam est inter solum transferendum textos et loquiendum eam consto. Facile esset me loqui cum te loqui italianum, sed non est primum sensum eius fori, sed linguam latinam lingua quotidiana uti opportet.
Est haec lingua pulcherior linguis recentibus derivatis.
Sunt homines qui cantant etiam latine musica moderna apellata "hiphop" (non novi verbum latinum, fortasse "Cantus celer"?)
Est haec pagina domestica pulsanda: http://www.ista-latina.de
Non audio multum talem musicam, at illa mihi placet.
Ad patriam meam (me paenitet). Habuisti rationem veram, non vivo in Germania inferore, sed in Germania superiore, ubi erant iam Romani ante 2000 annos. Oppidum meum habet etiam historia antiquam Romanorum, es ignotum est a quo inventus est nomen sua.
Eras iam una vice in hoc oppido quia nosti ubi est collocata in Germania?

S.v.b.e.v.b.

Galeanus

Marcus Galeano iterum s.
Quod tanto studio linguae flagras Latinae, et gaudeo et laudo. Utinam discipuli mei eadem affecti essent cupiditate! Sed haec hactenus.
Scio quidem, qua in Germaniae regione situm sit Offenburgum, patria tua, sed oppidum ipsum adhuc mihi – pro dolor – ignotum est. Montis autem Abnobae partem meridianam permultis ante annis a me perlustratam esse scito: regio vere est iucundissima!
Ut ad finem veniam: Admiror quidem illud „Fiat iustitia...“, sed ab Aristotele, ut scribis, excogitatum esse nego. Reperiri potest in „Locorum communium collectaneis“, quae anno 1562 Basileae edita sunt a Iohanne Manilio (inspice Huberti Kudlae librum, qui inscribitur: „Lexikon der lateinischen Zitate“, Monaci 1999, p. 126). Quae sententia maxime placuit imperatori Ferdinando I. Nunc autem timeo, ne ad nimiam praecipiendi rationem delapsus sim; cuius rei veniam mihi abs te datum iri spero. Nihil enim maioris nobis momenti esse debet quam summa in vero quaerendo et dicendo diligentia.
Vale.
Ex Cornicum Campo.

Galeanus Marco iterum s.d.

Plenum est problematium docere discipulos linguam latinam, pro ea causa volebam facere meas studias latinae si haberem 15 annos, quia est melius inire studias latinas pubertate finita. Constat verba discere melius "habere cerebrum evolutum". Vidi discipulos discipulasque perisse annos 14 13que discendum latinam ... habebant alteria in capite.
Studeo etiam latinam visam a monte artis linguisticae, cum constarem melius esse comprehendere graecum alteram linguamque...et me adiuvabat multum discere italianam...omnes habent problemata cum tempore grammaticale appellata "passato remoto", cum est solum tempus quod mutatur radix verbi.
Te dico Offenburgem regionemque pulchra esse ... credo te amare vinum bonum, qui in regione viget. Est etiam traditio docta a Romanis colere vinculas. Tibi eas placere cogito.
Scis etiam loqui germanicam linguam vel solum anglicam?
Illa "Fiat iustitia,..." ab Aristotele elexi quia dialeguntur in lectiones ethicae de Aristotelis operum immaginationeque sua mundi. Ea pars, mea sententia, importans est quia debemus habere talem apikiam ad condamnadum criminatores. Iustitia sevrera non nobis adiuvaverit, si ad supplicium ferri homines kakous nos debuisset.
Accidit crimines nos habere, crimines de tale crudelitate, sed non opportet dimittere criminatores in morte quia viventes cogitare de victime debent semper sine tranquilitate. Etsi criminator est inquam sine maleficio non est moriendum de imperio iudicale. Vivere potest liber homo in communitate.
Sed sine apikia iustitia semper esset servera condamnans homines ad mortem causa parvum criminum.
Sententia tua pro ea thema estne.

S.v.b.e.v.b.

Galeanus

Iulia Marco et Galeano sal.

Quod attinet ad cupidinem latinitati studendi et ego nescio quid sit faciendum. Constat multos discipulos incipere, ut certis artibus possint studere in universitate, vel quia parentes volunt, vel ut melius noscent linguam propriam...
Et ego ob tam vanam causam coepi: Schola semper mihi satis facilis erat, ergo, cum habui tredecim annos, mater mea investigavit, quid possim facere, et invenit magistrum linguarum antiquarum in vicinitate habitantem, a quo coepi linguam discere Latinam, non ergo quia tanto eius studio eram affecta, sed quia erat facultas facillima. Post breve autem tempus iam valde amavi eam linguam, ita ut valde gavisa sim cum inveni primum nuntios Latinos, deinde haec colloquia. Nescio ergo, quid effecit, ut ita amem eam linguam - fortasse magister, quem maximi aestimo, fortasse alia res?
Cum eodem magistro, cum intravi in cursus Latinitatis in schola, coepi linguam discere Graecam. In schola autem, quamvis partivipavi in summis classibus, tamen non potui idem ex iis trahere gaudium, quia sola multo citius potui legere quam tota classis et quia magister, quamvis non malus, tamen non tam aptus mihi erat quam ille magister privatus.
Quae res vestrum amorem Latinitatis incitaverunt? Fortasse hoc modo Marcum possumus adiuvare, ut apud discipulos suos simile incitet studium!

Galeane, et ego gavisa sum videns te Offenburgiae habitare. Tamen, quamvis saepius Friburgiae morer, tamen adhuc non novi oppidum tuum nisi e via autocineta.

Valete.
Gottingae, a. d. XVII. Kal. Dec.

Sulla Iuliae et Mercurio s.p.d.

Textus artificiales in schola legendos puto, sed tantum in primis classibus.
Scio enim discipulos latinam discere cupidos non esse, quia linguam mortuam eam habeant. Qui textus antiquos legendo invenire possunt hanc linguam olim sermonem cotidianam variosamque fuisse.
Haec est quaestio difficilis- quomodo dicipulos ad latinam studere adiuvem?

Nomen Sullae elexi duabus de causis. Primo, quia hoc nomen, cum masculinum sit, maxime mihi placet . Secundo, quia Sulla homo fuit, de quo etiam nunc multae controversiae sunt

Salvete omnes!

Mercurius omnibus sodalibus, ac imprimis Iuliae s. d.

Ignosce mihi, amica mea carissima, quod tibi prius non respondi; sed mihi ruri moranti facultas interrete adeundi prorsus adempta est. Equidem recte me monuisti textus illos "artificiales", id est, ab auctoribus librorum ad usum scholarum scriptorum compositos non esse prorsus condemnendos, immo male illos "artificiales" vocari, cum hoc modo omnes textus, qui non a scriptore lingua ut vernacula utenti scripti sunt, hoc nomine essent appellandi. Immo nostri nuntii quoque "artificiales", sive "non naturales" habendi essent, quod non est ita. Ubi enim limes, sive terminus est inter textus Latinos "originales" ac "artificiales"? Anno 476? Quid? Num opera patrum ecclesiasticorum, vel Carmina Burana artificiales sunt? Minime. Quid ergo? Num terminus ille in fine aevi medii sit designandus? Si ita essent, quid de operibus Erasmi illius Rotterdamiensis, sive philosophorum eruditorumque aliorum innumerabilium (Descartes, Newton etc.) putandum esset? Ut finem faciam, recte dixisti, Iulia: erravi enim, cum de textibus "artificialibus", qui non existunt, in epistula mea proxima loquebar.
Quid vero, si illi auctores coaevi librorum scholasticorum, bene Latine scribendi non iam periti, textus Latine quidem scriptos, sed qui non Latine "sonant", discipulis legendos tribuunt? Ne enim iam magistri quidem bene Latine scribere sciunt, ac certe nemo hoc adipisci potest, nisi continue se in arte bene Latine scribendi exercendo. Quam exercitationem magistri discipulique - exceptis nobis - iam prorsus omittunt. Qua re fit, ut illi textus, qui tironibus in prima classe hodie legendi sunt, vere artificiales ac rudissimi videantur. Vale. Transaquinci, d. XVI. Kal. Dec.

Iulia Mercurio suo sal.

Non possum nisi tecum assentiri, care Mercuri, multos textus hodiernos sermone quodam pravo esse compositos. Tua epistula auctrice revidi aliquos libros docentes (possumne uti hac expressione?), et plane inveni cum librum, in quo non displicuit mihi sermo, tum alium, in quo multae res minime Latine sonant. In salutatione magistrorum eius libri agitur inter aliis de "oblectamentis quibusdam nostri temporis, quae ad motivationem attinent". "Ad motivationem attinere"? Quis Romanus talia dixisset?
Alia res difficillima est conversio verbi Anglici "yes": Non enim est verbum Latinum, quod exacte idem significet. Ergo in primis lectionibus saepe verbo "ita" redditur. Quis nostrum ullam quaesionem verbo "ita" respondebit? Num in dialogibus auctrorum antiquorum saepe aliquis quaestiones illo verbo resbondet? Potius dicunt "assentior" vel "probo, quae dicis", vix simpliciter "ita"; si autem quid simile dicunt, plerumque non ea abbrevatione utuntur, sed dicunt "ita est" vel "ita se gerit res". Et "certe" vel "sane" si dicis, id Anglice est "yes, of course", non autem simpliciter "yes"
Etiam alia res est, quod discunt discipuli in principio omnes sententias Latinas finire verbo, quo efficitur, ut semper eundem habes ordinem verborum. Quo modo minime praeparantur discipuli, ut possint textus antiquos legere.

Puto vere opus esse, ut discipuli (et magistri!!!) saepius componant textus Latinos; illi, ut res grammaticales capiant, hi, ut sciant quid sit verus sermo Latinus, et ut possint recte laudare ac reprehendere cum grammaticam tum praesertim sonitum textuum eorum.

Sed non mei est ita omnes librorum auctores reprehendere, cum non scirem, an melius rem possim gerere...

Vale. Gottingae, a. d. XV. Kal. Dec.

P.S.: Hodie novi in urbe Tubinga Germaniae etiam itinera ducta offerri sermone Latino, quorum dux dixit discipulos hodiernos multo peiores esse quam ante aliquos annos. Hoc censeo fundamentum, ex eo res debent mutari ad meliorem linguae Latinae comprehensionem scientiamque.

Pistos omnibus sodalibus s.d.p.

Quomodo discipuli nostram linguam melius edisci possint, etiam atque etiam disserebatur, non sine causa. Nonnullos ante annos cum in Francogallicis litteris elaborabam, quod facillime per aures mihi evenit, in eam cogitationem adductus sum, ut discum compactum fabulis narrationibusque dicendis efficiam ad melius linguam Latinam discendam. Auris enim arbitratu meo linguae discendae magistra est optima. Ita Romanus quattuor annos natus facile Latine loqui poterat. Discipuli autem nostrae aetatis, qui Latine dicere non discunt, si ex eis Latine quaesitum est, quod nomen sibi sit, rarissme respondere possunt. Et id fit, etiamsi multis annis nostros scriptores converterint. O tempora, o mores! (Ignosce, Galeane! Talem, qualis sis, inveniri posse putavi numquam.)

Sed opus, de quo supra scripsi, mihi magnum visum est et grave et difficile. Si enim illas fabulas Latine solus componam, periculum est maximum, ne imperitia mea me fallat, ut verbis inauditis vel false dictis naufrager. Tali operi opus est peritis compluribus atque, si fieri possit, lingua imbutis Latina. Coepi putare hic inveniri posse tales homines, qui ad illam rem perficiendam apti sint. Num spes me fefellit?

Valete!

Nescio an sodales sciant in Hispania Educationem renovatum iri. Ob eam causam, cum Finni alias terras in educatione iure excelluissent et Praesidi nostro Andalusiae Emannuel Chaves Finnius populus exemplum in omnibus rebus insigne sit, nobis in Hispania Latinam Linguam docentibus maximi momenti est scire quomodo sit illa nostra Lingua inter Finnios, quantis horis annisque in Latina Lingua docenda usi sint professores, non solum in fundamentalibus scholis sed etiam in gimnasiis. Vobis itaque precor ut me certiorem de hoc faciatis. Gratias quam plurimas.

Bene valete.

Riccardo omnibus S.D.P.
Italus discipulus optimi Lycei “classici” in septentrionali Italia sum. Ibi disco linguam litterasque Latinas (sed etiam Graecas). Amo linguam Latinam, tamen quam multi inter mei Lycei discipulos eam inutilem ac mortam linguam putant! Feliciter multi sumus in mea “classe” qui eam discimus laeto animo.

“De rationibus Latinae linguae docendae in mundo”... his temporibus. Sed quomodo Latinum docitur antiquis temporibus? Volo vobis proponere “test” quoddam, quo Priscianus recognoscebat quantam doctrinam eius discipuli didicerant:

[...]
“[‘Arma virumque cano, troiae qui primus ab oris...’:] quae pars ortationis “arma” est?”.
“Nomen”.
“Quale?”.
“Appellativum”.
“Cuius est speciei?”.
“Generalis”.
“Cuius generis?”.
“Neutri”.
“Cur neutri?”.
“Quia omnia nomina, quae in plurali numero in ‘a’ desinunt, sine dubio neutri sunt generis”.
“Cur singulare eius in usu non est?”.
“Quia multas et varias res hoc nomen significat”.
“Fac ab eo compositum”.
“Armiger, armipotens, inermis et inermus”.
“Cuius est casus in hocloco?”.
“Accusativi”.
“Unde hoc certum est”.
“A structura. ‘Cano’ enim verbum accusativo iungitur [...]”.
“Quotae est declinationis ‘arma’?”.
“Secundae”.
“Quare?”.
“Quia genetivum ‘armorum’ facit”.
[...]
[Part. XII versuum Aeneidos princ., G.L., III, 459 Keil]

M. Favonius sodalibus, imprimis Ricardo sal.
Quod „lyceum classicum“ frequentas, Ricarde, ut litteras Graecas Latinasque arte et cognitione comprehendas, et admiror et gaudeo. Quod vero ad Priscianum attinet, eius me verbis cum delectari, tum multo magis deterreri confiteor. Hac enim ratione si nostris quoque temporibus discipuli Latine docerentur, linguam nostram elegantissimam prorsus puto profligatum et ad exitum adductum iri. Ceterum Vergili verba gravissima atque amplissima ad minores exercitationes grammaticas convertenda non esse censeo.
Valete.
XVII K. Ian.

Ericus Iuliae aliisque vivae Latinitatis studiosis s.p.d.
Recte iudicas, Iulia, neminem Romanorum antiquorum elocutione ’ad motivationem attinere’ usurum fuisse (nuntius 1844 / 17.11.2004). At ”tempora mutantur, nos et mutamur in illis”: neque enim vivam Latinitatem colentes nostrae aetati omnino terga vertere et ad aetatem Romanorum antiquorum redire studemus, sed potius experiri, quatenus lingua eorum etiam ad res hodiernas exprimendas apta sit. Mihi quidem aptissima videtur. Sed necesse est rationaliter neologismos invenire; alioquin imminet periculum, ne lingua Latina ab usu aliena fiat. Repudiandum esset exempli gratia vocabulum ’autoraeda’ et in locum eius substituenda paraphrasis sesquipedalis ’carrus vi olei e lapidibus extracti loco motus’. De motivatione veteres nimirum non loquebantur; nam res ipsa recentissimis demum saeculis definita est. Vocabulum autem a verbo Latino 'movere' originem trahit ac speciem quoque Latinissimam habet. Quare igitur pro neologismo non cedat?
Quod ad ’yes’ Anglicum Latine reddendum attinet, elocutiones Latinae ’ita (est)’, ’certe’, ’sane’ etc. profecto paululum ab eo semantice differunt. Ipsi autem Romani peculiarem solutionem huius problematis praebent, quam multos hodiernos Latinistas, etiam plurimos auctores vocabulariorum et lexicorum praeterisse existimo. Videamus duo dialogorum fragmenta, unum Plautinum, alterum Ciceronianum: 1) Plautus, Pseudolus 616–619: ”Esne tu an non es ab illo milite Macedonio...?” ”Sum. Sed ubi tu me novisti gentium...?” 2) Cicero, Tusculanae disputationes 1,11,25: ”Dasne aut manere animos post mortem aut morte ipsa interire?” ”Do vero”. Interroganti igitur Pseudolo ”Esne tu...?” Harpax eiusdem verbi prima persona ”sum” respondet, itemque apud Ciceronem ad formam ”dasne?” forma ”do” respondetur. Conferatur alius quoque locus Plautinus, Miles gloriosus 339: ”Scin tu...?” ”Scio.” Mentione dignum, etsi aliquatenus dissimile, est etiam Rudentis fragmentum 1212–1224, in quo comica vis oritur, cum Daemones et Trachalio inter se colloquentes omnino quater decies unius verbi responso ”Licet!” utuntur, donec ille exclamat (1225–1226): ”Hercules istum infelicet cum sua licentia! Ita meas replevit aures, quidquid memorabam, ’licet’!”
Mihi haec ratio affirmative respondendi fortasse ideo iam pridem in oculos incurrit, quod in sermone meo patrio, lingua Finnica, quod verbum prius in interrogando adhibitum est, eiusdem forma personalis pariter etiam in responso adhiberi potest. Valete!