YLE Colloquia Latina

Josephus Antonius legentibus s.

cum sit manifestum linguam constare non tantum ex normis grammaticis atque vocabulis, verum etiam ex locutionibus propriis, id est, ex idiotismis, qui nuncupantur; cumque haud parvi momenti sit linguae studioso eos idiotismos, una cum juncturis verborum, cognoscere, opportunum duxi locum hoc in foro habere ad colligendas juncturas verborum, et ad idiomata Latina retractanda.

ut exemplum vobis afferam, Terentii fabulam cui index Adelphi, legenti mihi locutiones quaedam occurrerunt ut hac in sententia: “abi abi iam, Aeschine, sati' diu dedisti verba, sat adhuc tua nos frustratast fides.â€

Ericus Palmén Jarcio s.d.p.
Ad elocutiones fallendi sive decipiendi a te enumeratas memoriter unam addiderim, scilicet verbum 'circumscribere', quod quidem alias quoque significationes translatas habet. Iuvenalis dicit: "...expediam..., quot Basilus socios, quot circumscripserit Hirrus" (Sat.10,220-222) et "Cum dicis iuveni stultum qui donet amico, / qui paupertatem levet attollatque propinqui, / et spoliare doces et circumscribere et omni / crimine divitias adquirere..." (Sat.14,235-238); utroque loco 'circumscribere' idem fere valet ac 'defraudare' sive 'fraude privare' aliquem aliqua re. Vale!

Marcus Iosepho Antonio Ericoque s. d. p.
Epistula tua, Erice optime, in memoriam mihi reduxisti etiam verbum circumducendi. Cf. Plaut. Pseud. 430s.: „nam istaec quae tibi renuntiantur, filium / te velle amantem argento circumducere “; Bacch. 1183: „Quadringentis Philippis filius me et Chrysalus circumduxerunt“. Quid mirum, si Germano mihi ob oculos haec versatur locutio Theodisca: „jemanden an der Nase herumführen, aliquem naso comprehenso circumducere" (id est aliquem fallere)? Nescio an vos quoque Finni Hispanique iisdem fere utamini verbis.
Valete. IV K. Quinct. Crefeldiae.

Ericus Marco et Iosepho Antonio s.d.p.
Gratias tibi ago, Marce, quod duobus exemplis Plautinis usum verbi 'circumducere' in significatione fallendi illustravisti. Equidem obscure eius quoque verbi memineram de verbo 'circumscribere' disserens, sed omisi de eo mentionem facere, quia exempla eius mihi non statim in mentem venerunt. Quod ad Finnicum attinet sermonem, in eo homines naso comprehenso non circumducuntur, sed trahuntur: elocutio 'vet

Marcus amicis suis salutem perpetuam.
Legi hodie apud Ciceronem (Att. 14, 6, 1): Nam de Octavio susque deque < aliquid (de aliqua re) susque deque fero (habeo), id est, nisi fallor, aliquid flocci (nihili) facio vel aliquid nihil ad me attinet. Quod sciam, Hispanice: eso no me importa un comino (rábano), Italice: non m’importa un fico, Theodisce: das kümmert mich nicht die Bohne (faba). Mirum ergo in modum linguae nostrae in verbis translatis inter se videntur consentire: nihil > floccus - cuminum - ficus - faba. Valete. K. Quinct.

Ericus Marco s.d.p.
Facere non possum, quin referam etiam Finnicum sermonem, etsi non est Indoeuropaeae originis, in elocutionibus diversarum linguarum a te commemoratis mirum in modum cum illis consentire. Colloquialiter enim dicere possumus: “Siit

salvete, amici!

gratias vobis ago, Erice et Marce, propter exempla a vobis proposita. recte tu quidem, Erice humanissime, de elocutionibus Hispanicis: "me importa un comino" sive "me importa un rábano". etiam dicimus "me importa un bledo", quae quidem vox, ut recte scripsisti, originis Latinae est: "blitum". ecce quae leguntur in lexico D.R.A.E. (Diccionario de la Real Academia Española de la lengua):

"bledo.

(Del lat. blitum).

1. m. Planta anual de la familia de las Quenopodiáceas, de tallos rastreros, de unos tres decímetros de largo, hojas triangulares de color verde oscuro y flores rojas, muy pequeñas y en racimos axilares.

2. m. Cosa insignificante, de poco o ningún valor. Dársele, o no dársele a alguien un bledo. Importarle, o no importarle a alguien un bledo. No valer un bledo."


nunc vero mihi in mentem venit alius idiotismi Latini:

cum Phraseologiam Latinam Meissnerianam legerem, certior sum factus de hoc discrimine:

"sententiam dicere" vel "sententiam ferre" non esse idem ac "sententiam aperire", cum illae phrases, nisi memoria me fallit, imprimis significent "suffragium ferre", haec vero sibi velit "aliquid opinari", vel "aliquid sentire".

ex me autem quaero an mihi substantivum "sententia" adhibenti dicendum semper sit "sententiam aperire" neque alio uti verbo sicut, puta, "sententiam exprimere"...

valete
Josephus Antonius

Josephus Antonius legentibus s.d.

ignoscite mihi, amici, sed raptim scribens non animadverteram textum lingua Hispanica descriptum in Latinum a me non versum esse. quod continuo pro modulo meo facere conabor.

<"bledo" a voce Latina quae est "blitum".

1. m. planta annalis quae pertinet ad familiam Chenopodiacearum, caule humili, tria circiter decimetra longa, foliis triangulis, obscuriore colore herbaceo, minimisque floribus rubris praedita, speciem fasciculorum axillarium praebentibus".

2. m. res minimi momenti ac nullius pretii: "Dársele, o no dársele a alguien un bledo"... -haec numquam, fateor, in vita mea audiveram. non igitur valeo eam in Latinum vertere, quippe qui de vero sensu hujus sententiae haeream! - "Importarle, o no importarle a alguien un bledo." "flocci non facere, vel flocci facere". "No vale un bledo". "nihil omnino valet, id est, nullius momenti est".>

optime valete

Ericus Jarcio sive Josepho Antonio s.d.p.
Elocutiones ‘sententiam dicere’ et ‘sententiam ferre’ et ‘sententiam dare’ profecto idem significant atque ‘suffragium ferre’ sive ‘suffragari’ (pro aliqua re); ab iis autem semantice paululum differt ‘sententiam aperire’, qua elocutione Cicero utitur in opere ‘De oratore’ inscripto(1,18,84): “Charmadas vero multo uberius eisdem de rebus loquebatur, non quo aperiret sententiam suamâ€

Marcus Erico et Iosepho Antonio sodalibus doctissimis s. d. p.
Quod sciam, formula „sententiam exprimere“ apud Ciceronem non reperitur. Ecce autem tres verborum formulae, quas ex hoc descripsi indice vocabulorum: H. Merguet; Handlexikon zu Cicero, id est Lexicon Ciceronianum Manuale, Lipsiae 1905/06; ed. reprograph. Hildeshemi 1964):
1. sententiam declarare:
facere non potui quin tibi et sententiam et voluntatem declararem meam (Cic. fam. 6, 13, 1);
2. sententiam explicare:
Iam enim ipsius Catonis sermo explicabit nostram omnem de senectute sententiam (Cic. Cato 3);
3. sententiam exponere:
vere exposita illa sententia est ab Epicuro (Cic. nat. deor. 1, 45);
Optime valete. V. Non. Quinct. Crefeldiae.

Ericus Marco, sodali doctissimo s.d.p.
Ne mihi quidem contigit, ut elocutionem ‘sententiam exprimere’ apud Ciceronem aut alibi in litteris Rpmanis invenirem. Surgit igitur quaestio, utrum eam usurpare possimus an a Latinitate alienam vitare debeamus. Equidem persevero in iis, quae in superiore nuntio meo (7610) de hac re scripsi: nihil obstare, quin existimemus Romanos antiquos “sententiam exprimereâ€

Josephus Antonius amicis suis sal.

gratias tibi, doctissime Erice, ago propter argumentum quo sententiam aperuisti de usu verbi "exprimendi" cum nomine substantivo "sententia". quibus quidem lectis, in universum tibi assentior, quinimmo haec verba quae protulisti: "Ex absentia in litteris certae alicuius elocutionis, quae probabilis videtur, non protinus concludi potest eam ipsam omnino extra usum fuisse" omnino probo. quae praeterea, nisi fallor, etiam ad vocabula, neque tantum ad elocutiones, pertinent. suspicor enim, quamquam hoc, propterea quod levissime litteris imbutus sum, certo nescio, haud pauca vocabula in inscriptionibus sive in parietibus murisve urbium antiquarum inveniri posse quae nullis in libris reppereris.

sed haec raptim hactenus
valete quam optime

Josephus Antonius legentibus s.d.p.

cum recens paginas evolverem libri cui index "nova verba Latina", a peritissimo Latinitatis cultore Josepho Maria Mir, scripti, mirum quoddam idioma Latinum mihi antea prorsus ignotum repperi: "caudam jactare".

sed, quo melius quid sibi ea locutio velit, intellegatis, pace vestra vobis deinceps describam locum ubi de ea agitur:

"caudam habet gallina et trahere caudam est derisui esse alicui; nam pueri, quos irridere volunt, quiddam eis caudae simile appendere a tergo solent: (...)
caudam vero jactare est se speciosis agendi modis aliis venditare eorumque gratiam captare; locutio a pavonibus ducitur qui caudam curiosis inspicientibus ostentant." (op. laud. pag. 241)

nonne lepidum est?

valete multum!

Vettius studiosis atque magistris pariter s.d.p.

Quatenus uos seram Latinitatem spernatis non possum dicere; uerumtamen Gugulus hunc identidem resultum refert apud Augustinum De Consensu Euangelistarum lib. III:

"...uel fortasse Lucam exprimere uoluisse sententiam centurionis..."

Sed, cum ipsum librum inspexissem, ipsa uerba non potui inuenire. Quidni?
Adde hanc apud Hieronymum citationem, epist.

"Et uere iuxta philosophorum sententiam, 'mesotes he arete; hyperbole kakia' reputantur; quod nos una et breui sententiola exprimere possumus: Ne quid nimis."

Neutra citatione a me inuenta, uobis linquo fossionem.
Praeter hos, neminem classicum umquam sententiam "expressisse" inueni; tantummodo tulisse, dixisse, et ita similiter, ut uos iamiam manifestum fecistis.

Valete

Marcus sodalibus honoratissimis sal.
Ad thema nostrum ex parte hunc pertinere puto librum: A. Otto: Die Sprichw