YLE Colloquia Latina

Herimannus Marco sal.

In carmine quod proposuisti vis imaginum mihi velut extincta videtur, propter usum metri proprii hymnorum palaeochristianorum; quorum propria etiam series laudum feminae, velut Beatae Virginis. Malo Gallicum Baudelaire.
Tamen de Carminibus Buranis, ditissimo thesauro, hoc proponam de themate eodem:

“Sic mea fata canendo solor,
ut nece proxima facit olor.
roseus effugit ore color,
blandus inest meo cordi dolor.
cura crescente,
labore vigente,
vigore labente,
miser morior,
hei morior, hei morior, hei morior!
dum quod amem cogor, sed non amor.
Si me dignetur quam desidero,
felicitate Jovem supero.
nocte cum illa si dormiero
si sua labra semel suxero,
mortem subire,
placenter obire,
vitamque finire
libens potero,
hei potero, hei potero, hei potero.
tanta si gaudia recepero.
Ubera cum animadverterem
optavi manus, ut involverem,
simplicibus mammis ut alluderem
sic cogitando sensi Venerem,
sedit in ore
rosa cum pudore,
pulsatus amore
quod os lamberem,
hei lamberem, hei lamberem, hei lamberem,
luxuriando per characterem. “

Dicitur hodie "durus nucleus" (hard core)

Valete!

Novocomi, a. d. IV Nonas Iulias.

Marcus Herimanno s.d.p.

Vere quidem iudicas Carolum Baudelaire „metro proprio hymnorum palaeochristianorum“ usum esse, sed rem diligentius tractari oportet. In epistula autem nolo esse longus: Baudelaire duo putat esse principia, quae ad rerum humanarum condicionem pertineant, spiritualitatem et animalitatem. Quem dualismum peccatum esse originale, non ab Adamo admissum, sed a Deo ipso, qui cum mundum crearet, unitatem suam omiserit; qua de causa rerum quoque naturam discidio illo laborare. Hactenus Baudelaire.
Apparet ergo carmen, quod exscripsi, huic respondere dualismo: in verbis animalitas, spiritualitas in metro.

Ceterum libenter tecum consentio de carmine Burano; plus enim titillationis sensibus nostris adhibet quam versus Caroli Baudelaire .

Vale.

iv Non. Iul.

Iulia omnibus s.p.d.

Volo vobis proponere, amici, plaeclarum illud Francisci Assisiensis Canticum ad Solem fratrem:

"Altissime, omnipotens, bone domine,
tue sunt laudes, gloria, honor et omnis benedictio,
tibi soli referende sunt
et nullus homo dignus est te nominare.

Lauderis, domine deus meus, propter omnes creaturas tuas 5
et specialiter propter honorabilem fratrem nostrum Solem,
qui diescere facit et nos illuminat per lucem;
pulcher est et radians et magni splendoris
et tui, domine, symbolum prefert.

Laudetur dominus meus propter sororem Lunam et stellas, 10
quas in celo creavit claras et bellas.

Laudetur dominus meus propter fratrem Ventum,
aerem, nubem, serenitatem et propter omnia tempora,
per que omnibus creaturis ministrat alimentum.

Laudetur dominus meus propter sororem Aquam, 15
que est multum utilis, humilis, pretiosa et casta.

Laudetur dominus meus propter fratrem Ignem,
per quem noctem illuminat;
ille roseus est, rutilus, invictus et acer.

Laudetur dominus meus propter nostram matrem Terram, 20
que nos sustentat et alit
et producit varios fructus
et varicolores flores et herbas.

Lauderis, mi domine, propter illos, qui pro tuo amore offensas dimittunt
et patienter sustinent tribulationem et infirmitatem. 25
beati illi, qui in pace sustinuerunt,
quia a te, altissime, coronabuntur.

Lauderis, mi domine, propter sororem nostram Mortem,
quam nullus vivens potest evadere.
Ve illis, qui moriuntur in peccato mortali! 30
Beati illi, qui in hora mortis sue inveniunt se
conformes tue sanctissime voluntati,
mors enim secunda non poterit eis nocere.

Laudate et benedicite dominum meum, gratificamini
et servite illi, omnes creature, cum magna humilitate!" 35

Placet deum ob creationem suam vel in creatione sua ita glorificari.

Gottingae, pridie Idus Iulias.

Herimannus Iuliae sal.

Dum tibi gratias ago, quod mihi facultatem praebuisti divinum canticum Francisci Asisinatis (sic lexicon meum) legendi, quod adulescens memoriae mandavi, ex te requiro ubi hanc Latinam conversionem inveneris, ni tute conversionis auctrix fueris.
Vale, et Dei creaturas collaudemus!

Novocomi, Idibus Iuliis.

Iulia Herimanno s.p.d.

Gaudeo et te illud canticum diligere. Inveni in "bibliotheca augustana" ( www.fh-augsburg.de/~harsch/augustana.html ), ubi multa opera latinitatis mediaevalis recentiorisque invenire potes.

Huius cantici vidi duas conversiones Germanicas in libris scholasticis, quarum neutra fuit emendata! In una totus versus omissus erat, et ambo convertores dixerunt de igno esse benignum, non rutilum!

Vale.
Gottingae, Idibus Iuliis.

P.S.: Nonne Franciscus canticum ad Solem scripsit sermone Latino utens? Ego quidem conversionis auctrix numquam orthographia mediaevali usa essem!

Herimannus Iuliae sal. d.

Francisci divi canticum unum est ex primis operibus in Italica lingua confectum; nam schola Sicula apud regiam Federici II Suebiae imperatoris a poetis primum Italice scribentibus vergente saeculo XIII condita est, aliquot lustros post Francisci mortem. Quam ob rem hanc poesim omnes Lycaeorum discipuli apud nos cognoverunt (temporibus quidem meis!).
Re vera sermo veterum Umbrorum ibi adhibetur, Latinistis haud difficile intellectu. Legere omne poematium potes apud

http://www.cantoeprego.it/canto/2116.al ... otente.htm

De igne fatear me aliquantulum cogitavisse; magis proprium mihi videtur adiectivos sic convertere:

pulcher, iucundus, invictus et acer

etenim nihil de ignis colore (roseus) vel splendore (rutilius) Franciscus indicat.

Tibi gratias ago, quia mihi inscriptionem interretialem novam litterarum communicasti.

Vale quam optime!

Novocomi, a. d. XVII Kalendas Augustas.

Iulia Herimanno sal.

Gratias ago pro versione originali cantici ad Solem fratrem, quod nunc inveni etiam in bibiotheca augustana Italica, lingua paulum quidem antiquiore, sed comprehendibile. Numquam ibi quaesivi, quia semper putavi Latine esse scriptum.
De igne nunc, ubi legi canticum versione orignali, plane tibi assentio. Ceterum et aliud puto melius posse exprimi Latine: In conversione mea plerumque scriptum est "Laudetur Dominus propter...", cum Italice invenies "Lauderis, mi Domine, per..." Aliud est, utrum Dominum propter an per creaturas suas laudem.

Insomnis de Francisco paululum cogitans venit mihi in mentem Friderici Schilleris poema de Graeciae deis (nunc mea conversione):

"...

Ubi nunc tantum, docti ut dicunt nostri,
deanimate ignis globus rotatur,
tunc aureum suum gubernavit currum
Helios quieta maiestate.
Istos vertices impleverunt Oreades,
Dryas vixit in illa arbore,
e Naiadum urnis amoenarum
spuma emicavit argentea.

Illa laurus torquebatur olim auxilio,
Tantali filia tacet in hoc lapide,
Syringis querela ex illa sonat arundine
dolor Philomelae ex hoc nemore.,
Ille accepit rivus lacrimam Cereris,
quam ob Proserpinam flevit,
et ex hoc colle Cythereia vocavit
ah, frustra! amico pulchro.

...

Omnes illi flores ceciderunt
horribili Aquilonis flatu;
unum ditandum inter omnium
id pantheon debuit interire.
Tristis quaero in flexu siderum,
te, Selene, non iam illic invenio;
per silvas voco, per undas,
Ah! vacuae resonant!

Inconscia voluptatum, quas donat,
numquam inflammata magnificitate sua,
numquam conscia animi gubernantis,
beatior numquam mea beatitudine,
sensus expers etiam artificis honoris,
par pulsu inanimo perpendiculi
servilis legi servit gravitatis
natura dedeificata.

..."

Hinc haud multum deest ad orationem Indianorum principis Seattle, ex qua cras fortasse citabo.

Valeto, et ut bona sit tibi nox.

Gottingae, a. d. XVII Kal. Aug.

Iulia cum omnibus tum Herimanno sal.

Si deum per creaturam laudamus, oportet naturam cautius tractare, ne non deus in ea latente violetur. Videte ergo, ut promisi, excerpta orationis, qua anno Domini MDCCCLV princeps gentis Indianorum DuwamishSeattle respondet "magni principi Washingtoniensi" terram emere volenti:

"[...] Quomodo potest caelum emere aut vendere - aut terrae calorer? Id alienum nobis est. Si non possidemus aeris vigorem nitidumque aquae - qui ea potestis emere a nobis? Pars omnis huius terrae sancta est populo meo, omnis nitidus abietis acus, omne litus arenosum, omnis in silvis tenebrosis nebula, omnis lucus, omne insectum susurrans sacer est in cogitationibus peritiisque populi mei. Sucus in arboris memoriam portat viri Rubri.
Alborum mortui obliviscuntur terrae partus sui, cum discedunt et sub sideris ambulant. Mortui nostri numquam obliviscantur huius terrae admirabilis, nam ea mater est viri Rubri. Pars sumus terrae eaque pars est nostrum. Flores fragrantes sorores sunt nostrae, capreae, equus, aquila magnus - hi nostri sunt fratres. Altitudines saxosae, suculenta prata, corporis calor manni - et hominis - omnes sunt eaedem familiae.
[...]
Sed si vobis terram vendimus nostram, non debetis oblivisci aerem nobis esse pretiosum. Ventus patribus nostris primum dedit spiritum accipitque ultimum. Et si terram nostram vobis vendimus, aestimare debetis eam singularem et consecratam, locum ubi et vir Albus sensit ventum dulce fragrare prati floribus.
Cogitemus de consilium vestrum terram nostram emendi, et si vendimus, non fiet nisi una condicione: Vir Albus oportet animales terrae tractet ut fratres suos. Ferus sum, et non aliter comprehendo. Mille vidi bubalorum putescentorum, relicti a viro Albo - necati e transiente tramine. Ferus sum, et non possum comprehendere cur fumans equus ferreus plus valeat bubalo, quem venamur nonnisi, ut vivere possimus.
Quid est homo sine animalibus? Si animales deessent omnes, homo moreretur magna animi solitudine. Quodcumque accidit animalibus, mox accidit et hominibus. Omnia iuncta sunt. Quod invadit terram, et terrae filios invadet.
[...]
Unum scimus, quod vir Albus fortasse denuo inveniet: Deus noster idem est deus. Putatis fortasse vos eum possidere - ita, ut possidere cupitis terram nostram -, sed id non potestis. Hominum est deus, aeque Rubrorum atque Alborum. Ea terra pretiosa ei est, et violare terram idem valet ac creatorem eius contemnere. [...]"

Sermo vere Indianus, tamen quis est, quin his moveatur verbis?

Valete.
Gottingae, a. d. XVII Kal. Aug.

Mercurius Iuliae Herimannoque s. d.

Canticum Francisci Psalmo CXLVIII. multis in rebus simile esse mihi videtur, tamen nemo esset, qui diceret illud plagium esse. Elementa enim in cantico per pulchram metonimiam parentes, fatres, sororesve vocantur, ac attributis adornantur, quod in psalmo dicto frustra quaereres. Ceterum constat opera ecclesiastica omnia quodam modo e scriptura emanare. Sed videamus psalmum:

1. alleluia laudate Dominum de caelis laudate eum in excelsis
2. laudate eum omnes angeli eius laudate eum omnes virtutes eius
3. laudate eum sol et luna laudate eum omnes stellae et lumen
4. laudate eum caeli caelorum et aqua quae super caelum est
5. laudent nomen Domini quia ipse dixit et facta sunt ipse mandavit et creata sunt
6. statuit ea in saeculum et in saeculum saeculi praeceptum posuit et non praeteribit
7. laudate Dominum de terra dracones et omnes abyssi
8. ignis grando nix glacies spiritus procellarum quae faciunt verbum eius
9. montes et omnes colles ligna fructifera et omnes cedri
10. bestiae et universa pecora serpentes et volucres pinnatae
11. reges terrae et omnes populi principes et omnes iudices terrae
12. iuvenes et virgines senes cum iunioribus laudent nomen Domini
13. quia exaltatum est nomen eius solius
14. confessio eius super caelum et terram et exaltabit cornu populi sui hymnus omnibus sanctis eius filiis Israhel populo adpropinquanti sibi

Valete.

Herimannus sodalibus et praecipue Iuliae sal.

Tibi gratias ago, Iulia, quod versus sublimes nobis proposuisti.
De cantico Francisci, hoc tibi addam: "Laudato si', mi' Signore, per tutte le tue creature" ambivalens sententia est; nam praepositio "per" sive "ab" (Gallice "par", nomenque Francisci testatur eum in Galliam adulescentem iter fecisse) sive "propter" (ad usum Italicum hodiernum praepositionis "per") sive "per" (sicut tute legisti) in linguam Latinam converti potest. Nec censeam quaestionem a doctis resolutam esse.
De Schiller, mihi nimiis nominibus et ornamentis repleti versus videntur; multo superior nobilis sermo Indianorum principis!

Vale!

Novocomi, a. d. XVI Kal. Aug.

Iulia omnibus, praecipue Mercurio Herimannoque sal.

Id, Herimanne, diligo colloquiis nostris: ut semper nova discere possim!

Legens psalmum venit mihi in mentem alius poeta Germanus, scilicet Goethe, qui in Fausto suo scribit (Prologus in Coelis, Versus 243-270):

"Raphael:
Sol sonat modo vetere
sphaerarum fraternarum cantus certamine
et iter suum praescriptum
cursu conficit tonante.
Aspectus suus firmitatem dat angelis,
cum nullus eum possit intellegere;
Opera incredibiliter alta
magnifica sunt ut prima die.

Gabriel:
Et celeriter incredibileque celeriter
circumversatur terrae magnificentia;
Paradisi claritas mutat
cum densa horribilique nocte;
spumat mare latis fluminibus
alto vado saxorum,
et saxus et mare deripiuntur
aeterno celeri sphaerarum cursu.

Michael:
Et certatim strepunt procellae
e mari in terram, e terra in mare,
saevientesque formant seriem
summi effectus circa.
Tum fulgens flammat pernicies
ante semitam tonitrus;
Sed tui verentur, Domine, nuntii
dulcem diei tui cursum.

Omnes:
Aspectus tuus firmitatem dat angelis,
cum nullus te possit intellegere;
peraque omnia tua alta
magnifica sunt ut prima die."

Eheu! Perdifficile est Goethem convertere!

Valete.

Gottingae, a. d. XVI Kal. Aug.

Mercurius Iuliae s. d.

Et ecce quid mihi in mentem venit canticum trium angelorum (!) legendo: canticum trium puerorum in libro Danielis (Dan. 3.57-88, 56)! Quod autem posterius textui scripturae additum: Hieronymus enim in sua translatione apud dictum locum admonuit hanc partem in libris Hebraicis a se haud esse repertam. Qua re fit, ut in multis Bibliorum editionibus canticum illud prorsus omittatur. Videamus iam textum ipsum, qui maximam similitudinem cum psalmo CXLVIII. habet.

Canticum trium Puerorum

Dan. 3, 57-88 et 56


1. Benedicite, omnia opera Domini, Domino: * laudate et superexaltate eum in sæcula.
2 Benedicite, Angeli Domini, Domino: * benedicite, cæli, Domino.
3 Benedicite, aquæ omnes, quæ super cælos sunt, Domino: * benedicite, omnes virtutes Domini, Domino.
4 Benedicite, sol et luna, Domino: * benedicite, stellæ cæli, Domino.
5 Benedicite, omnis imber et ros, Domino: * benedicite, omnes spiritus Dei, Domino.
6 Benedicite, ignis et æstus, Domino: * benedicite, frigus et æstus, Domino.
7 Benedicite, rores et pruina, Domino: * benedicite, gelu et frigus, Domino.
8 Benedicite, glacies et nives, Domino: * benedicite, noctes et dies, Domino.
9 Benedicite, lux et tenebræ, Domino: * benedicite, fulgura et nubes, Domino.
10 Benedicat terra Dominum: * laudet et superexaltet eum in sæcula.
11 Benedicite, montes et colles, Domino: * benedicite, universa germinantia in terra, Domino.
12 Benedicite, fontes, Domino: * benedicite, maria et flumina, Domino.
13 Benedicite, cete, et omnia, quæ moventur in aquis, Domino: * benedicite, omnes volucres cæli, Domino.
14 Benedicite, omnes bestiæ et pecora, Domino: * benedicite, filii hominum, Domino.
15 Benedicat Israel Dominum: * laudet et superexaltet eum in sæcula.
16 Benedicite, sacerdotes Domini, Domino: * benedicite, servi Domini, Domino.
17 Benedicite, spiritus, et animæ justorum, Domino: * benedicite, sancti et humiles corde, Domino.
18 Benedicite, Anania, Azaria, Misael, Domino: * laudate et superexaltate eum in sæcula.
19 Benedicamus Patrem et Filium cum Sancto Spiritu: * laudemus et superexaltemus eum in sæcula.
20 Benedictus es, Domine, in firmamento cæli: * et laudabilis, et gloriosus, et superexaltatus in sæcula.

Valete.

PS: Iulia, pulcherrime excerptum Goethae covertisti! Quo legendo non minime delectabar.

Herimannus Mercurio atque Iuliae sal.

In traditione Iudaeorum et Christianorum saepe invenimus Dei laudis cantica, in quibus creaturae a caelo ad terram ordine disponuntur; divi Francisci, trium angelorum et trium puerorum cantica generi huic pertinent. Etiam sublimem psalmum CIII proponere velim:

"PSALMUS 103

1 ipsi David benedic anima mea Domino Domine Deus meus magnificatus es vehementer confessionem et decorem induisti
2 amictus lumine sicut vestimento extendens caelum sicut pellem
3 qui tegis in aquis superiora eius qui ponis nubem ascensum tuum qui ambulas super pinnas ventorum
4 qui facis angelos tuos spiritus et ministros tuos ignem urentem
5 qui fundasti terram super stabilitatem suam non inclinabitur in saeculum saeculi
6 abyssus sicut vestimentum amictus eius super montes stabunt aquae
7 ab increpatione tua fugient a voce tonitrui tui formidabunt
8 ascendunt montes et descendunt campi in locum quem fundasti eis
9 terminum posuisti quem non transgredientur neque convertentur operire terram
10 qui emittis fontes in convallibus inter medium montium pertransibunt aquae
11 potabunt omnes bestiae agri expectabunt onagri in siti sua
12 super ea volucres caeli habitabunt de medio petrarum dabunt vocem
13 rigans montes de superioribus suis de fructu operum tuorum satiabitur terra
14 producens faenum iumentis et herbam servituti hominum ut educas panem de terra
15 et vinum laetificat cor hominis ut exhilaret faciem in oleo et panis cor hominis confirmat
16 saturabuntur ligna campi et cedri Libani quas plantavit
17 illic passeres nidificabunt erodii domus dux est eorum
18 montes excelsi cervis petra refugium erinaciis
19 fecit lunam in tempora sol cognovit occasum suum
20 posuisti tenebras et facta est nox in ipsa pertransibunt omnes bestiae silvae
21 catuli leonum rugientes ut rapiant et quaerant a Deo escam sibi
22 ortus est sol et congregati sunt et in cubilibus suis conlocabuntur
23 exibit homo ad opus suum et ad operationem suam usque ad vesperum
24 quam magnificata sunt opera tua Domine omnia in sapientia fecisti impleta est terra possessione tua
25 hoc mare magnum et spatiosum *manibus; illic reptilia quorum non est numerus animalia pusilla cum magnis
26 illic naves pertransibunt draco iste quem formasti ad inludendum ei
27 omnia a te expectant ut des illis escam in tempore
28 dante te illis colligent aperiente te manum tuam omnia implebuntur bonitate
29 avertente autem te faciem turbabuntur auferes spiritum eorum et deficient et in pulverem suum revertentur
30 emittes spiritum tuum et creabuntur et renovabis faciem terrae
31 sit gloria Domini in saeculum laetabitur Dominus in operibus suis
32 qui respicit terram et facit eam tremere qui tangit montes et fumigant
33 cantabo Domino in vita mea psallam Deo meo quamdiu sum
34 iucundum sit ei eloquium meum ego vero delectabor in Domino
35 deficiant peccatores a terra et iniqui ita ut non sint benedic anima mea Domino".

Valete!

Novocomi, a. d. XV Kal. Aug.

P. S. ad Mercurium: non dubito te laboris causa iter extra patriam facere; utinam eidem rei cogerer!

M. Favonius sodalibus litterarum Italicarum studiosis s.

DCC ante annis - hoc ipso die! - Arreti natus est Franciscus Petrarca. Et Germania recordatur de illustrissimo illo poeta Italo: In Rhenaniae Inferioris capite Düsseldorf (ut diligentior sim: in Museo Goetheano) usque ad pridie Idus Septembres CXX fere res, quae ad Petrarcae vitam mores opera pertinent, a vulgo considerari possunt. Praeterea praeclare et accomodate demonstratur, quantam ille vim in Germania habuerit ad litteras (Klopstock, M

Herimannus Marco et omnibus sodalibus sal.

Merito de summo poeta Francisco Petrarcha diem natalem meministi, Marce doctissime! Apud nos ille inter maximos auctores habetur, et multa poematia ("sonetti", "canzoni"), sub titulo "Francisci Petrarchae laureati poete rerum vulgarium fragmenta" (Italice "Rime sparse di F. P. poeta laureato") edita, discipuli legunt et amant:

"Voi ch'ascoltate in rime sparse il suono..."
(Vos qui in versibus dispersis sonum auditis...)

"Chiare fresche e dolci acque..."
(Clarae frigidae dulces aquae...)

"O cameretta, che già fosti un porto..."
(O cellula, quondam mihi portus...).

Amor Platonicus poetae erga nobilem feminam quandam Narbonensem, nomine Lauram, viventem ac postea mortuam animum lectoris valde commovet et menti imprimitur.
Hoc tamen maximum in me stuporem provocavit cum, schola relicta, ad opera Francisci maiore cum libertate redii: illum minime conscium magnitudinis suae in Italicis versibus componendis fuisse, sed de se ut Latinum auctorem (Bucolicum carmen, Vite solitarie libri duo, Africa, Epistole metrice, De secreto conflictu curarum mearum, Rerum familiarum libri XXIV, Rerum senilium libri, Posteritati...) semper locutum esse. Numquam, censeo, sibi fingere potuisset discipulos et doctos post tot saecula versiculos de infelici amore in Lauram lecturos atque aestimaturos esse.
In interreti, Marce, frustra quaesivi epistolam Posteritati; nihil aliud facere possum, quam initium eius e libro meo trancribere:

"Fuerit tibi forsan de me aliquid auditum; quanquam et hoc dubium sit: an exiguum et obscurum longe nomen seu locorum seu temporum perventurum sit. Et illud forsitan optabis nosse: quid hominis fuerim aut quis operum exitus meorum, eorum maxime quorum ad te fama pervenerit vel quorum tenue nomen audieris. Et de primo quidem varie erunt hominum voces; ita enim ferme quisque loquitur, ut impellit non veritas sed voluptas: nec laudis nec infamie modus est. Vestro de grege unus fui autem, mortalis homuncio, nec magne admodum nec vilis originis, familia - ut de se ait Augustus Caesar - antiqua, natura quidem non iniquo nec inverecundo animo, nisi ei consuetudo contagiosa nocuisset. Adolescentia me fefellit, iuventa corripuit, senecta autem correxit, experimentoque perdocuit verum illud quod diu ante perlegeram: quoniam adolescentia et voluptas vana sunt; immo etatum temporumque omnium Conditor, qui miseros mortales de nichilo tumidos aberrare sinit interdum, ut peccatorum suorum vel sero memores se se cognoscant. Corpus iuveni non magnarum virium sed multe dexteritatis obtigerat. Forma non glorior excellenti, sed que placere viridioribus annis posset: colore vivido inter candidum et subnigrum, vivacibus oculis et visu per longum tempus acerrimum, qui preter spem supra sexagesimum etatis annum me destituit, ut indignanti michi ad ocularium confugiendum esset auxilium. Tota etate sanissimum corpus senectus invasit, et solita morborum acie circumvenit."

In libro meo (ed. Sansoni - Firenze) additur epistolam hanc non perfectam esse, sed de vita sua poetam amplius scripsisse in Rerum senilium libris (X, 2 - Ad Guidonem Septem archiepyscopum Ianuensem, de mutatione temporum).

Valete!

Novocomi, a. d. X Kal. Aug. MMIV