YLE Colloquia Latina

Agricola Rhumak spd

Recte coniecisti non natura, sed positione interdum produci syllabas oportere:

Arma virumque cano//Troiae qui primus ab oris

lbb,lbb,l//l,ll,lbb,l*

Scilicet productio ante cesuram;

Si subsequente syllaba cludas velut in exemplo

Italiam fato profuGUS laviniaque venit

Etc.

Quod ad attinet ad pentametrum quolibet verbo confici potest dummodo e duobus brevibus constet, ita ut pro iambo accipiatur. Exemplum:

Qui modo Nasonis fueramus quinque libelli
Tres sumus hoc illi praetulit auctor opus


Ceterum privatim mihi scribere vel italice potes



Vale !

Rhumak Agricolae sal

Ad summam, caesura in dimidio iambi extremi piget. Plane nesciebam! Audias ergo distichum ita mutatum ut relatio duplex permaneret et dic num magis placeat:

Dormitum ire iubet modo nox, modo blandula luna:
quam optima utrique utraque somnia concilient.

?

At postremum dubium manet illud, quod supra cursim attigi, et quod nunc per iocum versibus explicare conabor:

Nunc liber imperat ut Lavinia plana vocetur
"Lavinja" atque modo carmine reddita erit!
Somnia mox bona nox, mox nox eadem bona somnja
conciliat: faciat: dum abstineat se ab ea
dando, quae "emphrenia" de animo sunt somnja vocata
a medicis: hercle! his vigilare decet!

Citra iocum, et egomet versum Vergilii ita comperi desinentem: "...àbjete costas". Quae lex talia regit?

Errorem in postremo pentametro ita conrigo:

a medicis, hercle! est pervigilandi his opus

vale

in primo pentametro melius:
Lavinja atqui eadem carmine reddita erit

iterum ubicumque valeas

ERRATA CORRIGE
In pentametro distichi quod dissertionis nostrae initium fuit, verbum in fine "conciliet" et non "concilient" est (error scripturae, cum auctrix actionis - quomodo "soggetto" vertam? - "utraque" singularis est): ita -ent semper longa esset et verba tua perperam dedisses!!!

semel iterumque valeas

(mox beatissimus mundi fies)

M. Favonius Rhumaki, Agricolae ceterisque versificatoribus s.p.d.

Equidem non solum gaudeo, quod tam bene Latine loquimini, ut ex tempore tot tantosque versus fundere audeatis, sed lego etiam diligenter carmina vestra. Quid ergo mirum, si quaestiones quoque exoriuntur?

Laucontem alternis delibant morsibus hydri

„Laucontem“:
Nescio, qua de causa, Agricola, scripseris „Laucontem“, quod a consuetudine sermonis poetici Latini prorsus abhorret. Cf. quaeso Verg. Aen. 2, 41: „Lāŏcŏōn“ (Graece Λαοκόων); 2, 213 et 204: „Láocoónta petúnt / immensibus orbibus angues“: acc. Graec. –a.
„LAVCOON“ / „LAVCOONTA“ non legitur nisi in codice qui vocatur Mediceo M (saec. V).

Ore leo caper et tergo caudaque coluber

“coluber“, id est „cŏlŭbĕr“: ŭ, non ū! Parum ergo placet in fine hexametri!

Pelias...

Pace vestra scribi liceat: nomina propria Graeca versificatoribus nobis insidias saepe faciunt: Pĕlĭās...

Quod ad pentametrum attinet, quattuor haec schemata addere velim:

a) - v v / - v v / - // - v v / - v v / ~ [~ syll. anceps]

b) - v v / - - / - // - v v / - v v / ~

c) - - / - v v / - // - v v / - v v / ~

d) - - / - - / - // - v v / - v v / ~ (raro!)

Hemiepes posterius, ut videtis, semper: - vv / - v v / ~ !

Pergite, ut coepistis!

Valete.
XI K. Iul.
Ex Cornicum Campo.

Agricola Marco et Rhumak spd

Recte dicis, Marce, tibique grates ago, sed scilicet aliquid mihi cursim sicibenti aufugit :

Ore leo tergoque caper caudaque cerastes
Belua tergemino corde Chimera fuit

Scilicet malui Laucontem quam Laocoonta scribere, quod apud seriores non raro usurpatur; sed utique Laocoonta rectius. Ceterum si

Vulneris auxilium Pelias hasta tulit,

Pelias hasta volans incautum decutit hostem:
Incautum clipei dominum septemplicis icit

Carmen equidem idioticum!

Valete!

Rhumak omnib sal

Marco Favonio doctori nostro et commilitoni Agricolae gratulor propter scientiam, sed illi quaestioni, quam in carmine iocoso meo proposueram

(Nunc liber imperat ut Lavinia plana vocetur
"Lavinja" atqui eadem carmine reddita erit!
Somnia mox bona nox, mox nox eadem bona somnja
conciliat: faciat: dum abstineat se ab ea
dando, quae "emphrenia" de animo sunt somnja vocata
a medicis: hercle! est pervigilandi his opus!)

(Favonio, qui germanus est, iocum explico: "emphr

Marcus Agricolae, Rhumaki ceterisque sodalibus pariter omnibus sal.

Ignosce quaeso, optime Rhumak, neglegentiae meae! Equidem percontanti tibi me defuturum non esse spero, sed „brevis esse laboro“:

A) Si ĭ (ŭ) brevis inter consonantem et vocalem posita est, haec fieri possunt, eaque per synizesin:

a) ĭ vocalis > i consonans sive „j“ („jod“):

„somnia > somnja“: cf. Serv. in Verg. Aen. 2, 270: „IN SOMNIS aut per somnos: aut si ‚in somniis’ legeris, erit synizesis“;

„abiete > ábjete, abietibus > ábjetibús“ („ăb“ syllaba positione longa): Verg. Aen. 2, 16 et 9, 674;

„fluviorum rex Eridanus > flúvjorúm rex Éridanús“ („flŭv“ syll. positione longa): Verg. Georg. 1, 482.

Ceterum i > j in fine hexametri: „omnja“: Lucr. 1, 1106.

b) ŭ vocalis > u consonans sive „v“:

„tenuis > těnvis“ („těn“ syll. positione longa): Verg. Georg. 2, 180;

„genua > gĕnva“ („gĕn“ syll. positione longa): Verg. Aen. 5, 432.

Hanc synizesin poetis summo usui esse apparet.

[Obiter dictum: j et v notae, quibus consonantes significantur, saec. XVII in usu esse coeperunt. Germani minus recte, ut mea quidem fert opinio, una sola i nota uti solent, ut et i vocalem et i consonantem, at u, ut u vocalem, et v, ut u consonantem significent.]

B) Synizesi contraria diaeresis: Gajus > Gā-ĭ-us; sŭ-ā-de-o, sŏ-lŭ-o; ăqŭāī (!): Lucr. 6, 1072; sed haec alia quaestio est.

Nunc ad „Laucontem“ tuum, Agricola:
Reperitur quidem illud „Laucontem“ in lingua Latina (cf. Anthol. Lat. ed. A. Riese c. 99), sed a communi sermonis consuetudine alienum est. Nonne praestat Vergilii sequi auctoritatem?

Valete, amici!
X K. Iul. Ex Cornicum Campo.

Rhumak Agricolae Favonioq perdoctis ubicumque sal

Non frustra sperasti, Marce urbanissime: nam habeo sane quaestionem explanatam. Nam duo dubia habebam: hoc, quod modo fugasti, et illud, de quo ab Agricola dissentiebam vel dubitabam, necesse iambo finire pentametrum, sive duabus syllabis brevibus (sed duae syllabae breves nonne pyrrhichius est, dum econtra iambus una brevis se accentu et una longa cum accentu? ). Et hoc per schemata tua, si non aperto argumento, ut ita dicam "nutu" fugasti, cum ultimam syllaben ancipitem esse adseveras (quod et brevem et longam nec necessario brevem eam esse iubet). Nec utcumque brevis in fine pentametri displicet, mi Agricola, immo vero elegantior est, non nego, sed non necessaria.

Egomet spero, Marce et Agricola, hoc versificare nostrum aliquid audax (illa, Marce, memini verba tua "tot tantosq versus fundere audeatis") numquam fore, cum ab artis scientia pulchriq notione audacia usque distrahit, immo spero id fore iocumque scholamque (nonne ludus ambo significat?), cuius ludi pluris quam hos tres, qui sumus, versibus et documentis libere et iucunde fore participes...

VIVAVUVE

Ex Italia bis victrice (nam America, quam non superaramus, a victis nostris victa est! )

Agricola Rhumack spd

Dormitum ire iubet modo nox, modo blandula luna:
Somnia sopitis concilientque bona

Dormitum ire iubet modo nox, modo blandula luna:
Protinus ambobus somnia dentque bona

Quin conficis ipse aliqua pentametra his duobus similia?

Vale!

Rhumak Agricolae plurimam sal

"somnia sopitis concilientque bona"
et
"protinus ambobus somnia dentque bona"

relationem binarum (noctis lunaeq) cum binis (mei tuiq) prius nil, alterum partim tantum (erga nos duo, non erga noctem lunamq) servant; alterum temporale "protinus" addit, quod inutile vel erratum censeo, cum, scis bene, somnia non nuper sopitis conveniunt, sed post aliquot horas (septimo somno, ni fallor), sed, ne morosus tibi amicissimo videar, dico id unum, dominam esse noct'et lunam, ipsas quando somnia mittant decernere, dummodo satque ut bona mittant . Praeterea

"quam optima utrique utraque somnia conciliet"

cum actricem habeat singularem sed duas significantem, dum relationem illam adseverat, etiam ultimam syllaben, ut tu cupiebas et suadebas, et ut egomet esse belle non negabam, brevem esse patitur verbum singulare faciendo necessarium. Postremum, concinna videtur (mihimet humiliter) repetitio "i" vocalis vocali continuata et eadem vocali in prima syllabe praecessa: somn-i-a concil-i-et. Nonne et tibi videtur, sodalis? Ovidius haec et similia saepissime facit. Tibine displicent? Dicas oro quae sentis...

Rhumak iterum Agricolae percaro commilitoni sal

PS pseudonymum meum licet ad declinationes redigas, amice: nam nomen etruscum est VI decl. etruscae, quae in tertiam latinam verti patitur: ergo, Rhumak, is iure dicas. Quare tale pseudonymum elegerim, si quando nosse velis, in dissertione "De pronuntiatu adhibendo", ultima pagina, quae in "Aliis Thematibus" continetur perlegere poteris.

Vale

PPS Nunc ad aenigma graecum in trimetris iambicis compositum latine in eadem trimetra vertendum operam do. simul perfecerim, tibi profecto mittam

Agricola Rhumaki (an Rhumako?) spd

Quod forsan nonnisi mea inscentia fit interdum difficilius quam ut statim te intellegam loqui videris, mi Rhumak. Ceterum hoc, non modo mendose sed et barbare scripsisse videris:

quam optima utrique utraque somnia conciliet

Etenim opinor scriptores his semper schematibus usos

- v v / - v v / - // - v v / - v v / ~ 1)

- v v / - - / - // - v v / - v v / ~ 2)

- - / - v v / - // - v v / - v v / ~ 3)

- - / - - / - // - v v / - v v / ~ 4)


Quin etiam 1) et 4) raro, 2) et 3) frequentius. Ceterum quo studiosius ea schemata sequeris eo felicius scribere disces.

Vale!

Agricolae sal ceterisq

"quam optima utrique utraque somnia conciliet"

Quando scripsti: "non modo mendose sed et barbare scripsisse videris" scire vellem ubi menda et ubi barbaries: quantum ad mendas possibiles, quod scripsi primo schematum tuorum paret, cuncto dactylis trochaicis composito. Quem tuque Marcusque rarum esse consentitis... sed ego beneficio dubitandi inspectum, quo de hoc certior fierem, Ovidium adivi. Nec tam rarum comperi, quale vos duo pingitis, o macharie: morosus, ut iam dixeram, videri vel esse perodi, sed necessitate coactus, ecce Ovidi:

Ars amat. elegia de vita sua
v.4 millia qui novies distat ab urbe decem
v. 10 qui tribus ante quater mensibus ortus erat
v. 38 sollicitaeque fugax ambitionis eram
v. 40 otia iudicio semper amata meo
v.46 iure sodalitii qui mihi iunctus erat
v.50 dum ferit ausonia carmina culta lyra
v.52 tempus amicitiae fata dedere meae
v.54 quartus ab his serie temporis ipse fui
v.58 barba resecta mihi bisve semelve fuit
v.66 cor mihi quodque levis caussa moveret erat

Versus LXVI, ergo disticha XXXIII, in quibus Ovidius est mendosus et barbarus more meo DECIES, sive paullulo minus quam TERTIA PARTE... et schemata quae mi rettulistis QVATTVOR sunt!

Quare, amice

Quodlibet est carmen gustus cuiusque voluptas
sic seriem verbi sit sequi cuique volup...
Quaelibet est regula restis seriei religandae
verborum: efficias ne admodum adapta fuat!
nascitur a numero, regula religanti, melos... sed
restis ferrum fit ni regulam moderas.

Spero tibi fore gratum, quod primo schemate abstinui
et opto quam amicissime pergere in versificando tecum, quod magis in diebus musarum amicus fieri videris.

Vale(te) quam optime.

Littoriae in palude redempta ADVIKALIVL