YLE Colloquia Latina

Lucus Eques omnibus sodalibus s.d.p.

Expressionem bonis verbis Latinis quaerebam pro "omne quarto anno" si mala Latina uti licet, id est Italice "ogni quarto anno" sive Anglice "every fourth year" vel "every four years," ut apud me dicitur. Putabam aliquid cum "quaternis annis" seu generis adhibere oporteret, nisi bene intellego, ut fateor, numeros distrubitivos. Menses et ordinem eorum dierum ediscere velim per carminculum quod componerem (itaque "omne quarto anno" pro Februario mensi), nisi jam exsistat quoddam carmen antiquum hujus generis? Exempli gratia est illud quod nomina deorum ab Ennio conscriptum his versibus hexametris continet:

Juno, Vesta, Minerva, Ceres, Diana, Venus, Mars,
Mercurius, Jovi', Neptunus, Vulcanus, Apollo.

Sescentas gratias!
Die Saturnii a.d. VI id. Apr. ex Bethlehem.

M. Favonius Lucio Equiti sal.

Verba Italica „ogni quarto anno“ hoc modo, honoratissime mi amice, in Latinum convertuntur: „quarto quōque anno“ (*) („omne quarto anno“: - pace tua dicere liceat - sermo parum Latinus! Abl .sg. omni).

Quod vero ad menses diesque attinet, inter alia haec exstant carmina a Decimo Magno Ausonio composita (cf. interrete: http://www.centrumlatinitatis.org/testi_latini/Ausonii/OpusculaOmnia.txt Praeterea: Decimi Magni Ausonii Burdigalensis opuscula, recensuit Rudolfus Peiper, editio stereotypa editionis anni MDCCCLXXXVI, Darmstadt 1976, p. 97sqq.):

DE NOMINIBUS SEPTEM DIERUM
Nomina, quae septem vertentibus apta diebus
annus habet, totidem errantes fecere planetae,
quos indefessa volvens vertigine mundus
signorum obliqua iubet in statione vagari.
Primum supremumque diem radiatus habet Sol.
Proxima fraternae succedit Luna coronae.
Tertius adsequitur Titania lumina Mavors.
Mercurius quarti sibi vindicat astra diei.
Inlustrant quintam Iovis aurea sidera zonam.
Sexta salutigerum sequitur Venus alma parentem.
Cuncta supergrediens Saturni septima lux est.
Octavum instaurat revolubilis orbita Solem.

MONOSTICHA DE MENSIBUS
Primus Romanas ordiris, Iane, kalendas.
Februa vicino mense Numa instituit.
Martius antiqui primordia protulit anni
Fetiferum Aprilem vindicat alma Venus.
Maiorum dictus patrum de nomine Maius.
Iunius aetatis proximus est titulo.
Nomine Caesareo Quintilem Iulius auget.
Augustus nomen Caesareum sequitur.
Autumnum, Pomona, tuum September opimat.
Triticeo October faenore ditat agros.
Sidera praecipitas pelago, intempeste November.
Tu genialem hiemem, feste December, agis.

Quibus carminibus lectis nemo erit, quin Ennium omni laude cumulandum esse censeat.

Ut finem faciam, ecce alii versus quasi Enniani:

Calliope, Polymneia, Erato, Clio atque Thalia,
Melpomene, Euterpe, Terpsichore, Urania.

Cum Solone Thales, Cleobulus cum Periandro,
Chilon Spartanus, Pittacus atque Bias.

Septem urbes certant de stirpe insignis Homeri:
Smyrna, Rhodos, Colophon, Salamis, Chios, Argos, Athenae.

Sunt Aries, Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Virgo,
Libraque, Scorpius, Arcitenens, Caper, Amphora, Pisces.

Gram loquitur, Dia verba docet, Rhe verba ministrat,
Mus canit, Ar numerat, Geo ponderat, Ast colit astra.

Quos versus ex aliqua parte tibi auxilio fore spero.

Optime vale.

VI Id. Apr. Crefeldiae.

---------
(*) Germanice: alle drei Jahre - sed Latine: quarto quoque anno;
Germanice: alle vier Jahre - sed Latine: quinto quoque anno etc.
Nonne eadem ratio est in lingua Anglica?

Lucius M. Fauonio s.d.p.

Sescentas gratias tibi ago quod ostendisti haec optima carmina, quae profecto me adiuuabunt. De 'sermone haud Latino' meo excusationes ualde erubescens multas proferre debeo. *frontem pulsat* Scilicet! 'quarto quoque anno', nec illud aliud quod nimium cito scripsi. Quod ad menda mea attinet, tibi, omnibusque dicere uelim, uos sempre me corrigere posse! Namque quaeso uos ut me emendetis si errem. Sic tantum discere potero. Etiam si uerba scripsero, tametsi recta, sed nihilominus stylus prauus uisus erit uel selectio uocabulorum nimis insolita, corrigitote me si uultis.

Carminculum scribere uolebam, ut fastos rectos recordarer, id est menses exempli gratia quibus XXX dies sunt, ac quibus Idus quinto decimo aut tertio decimo die fiunt (quod maxime mecum uim habet), magna enim cum difficultate haec omnia recta retenere nequeo ut solet. Hoc etiam tempore in kalendario aspecto ut diem rectum inueniam. Exsistitne aliquod instrumentum quo haec memoria tenta sint?

Valeto ualetoteque!
Die Lunae ex Bethlehem a.d. IV id. Apr.

Marcus Lucio s.d.p.
Exstat, optime mi amice, vocabulum commenticium, quo ii continentur menses, quorum nonae in diem septimum et idus in diem quintum decimum cadunt: MILMO, id est M-IL-M-O sive M - IuL - M - O = Martius – Iulius – Maius – October. Quod vocabulum utilissimum in Germania discipuli ediscere solent. Vale. III Id. Apr. Crefeldiæ.

Lucius Marco s.d.p.

Mirificum commenticum! multas gratias, optime Marce.

Vale et tu,
Ex Bethlehem eodem die.