YLE Colloquia Latina

Hic fabula adest de mure urbano, nomine Thomas, qui quondam ivit ad visitandum fratorem, nomine Cletus, in rure. Cletus durus sed aptus erat; amicum asticum autem amavit et facit Thomas sentire se ipsum oppurtunissimum est. Cletus modum panem et caseum et succidiam et phaselos potest dare, sed patrueli quod potest dedit. Cum cibum in mensa ponit et amico dat, mus asticus fastiduit ad miserum cibum et dixit, “Non possum scire, patruelis, quomodo potes cum tali misero cibo velut hoc vivere, sed certe non potes invenire aliquid melius in rure; Veni mecum ad urbem et docebo te vivere probe. Cum adfueris ad urbe septem dies, rogabis quomodo possis vivere rure.” Cletus eius sententiam non approbat, sed proposito ensit sine honore. Deinde ambo mures decreverunt discedere sine mora. Postea breviter, ambo laeti mures iverunt ad urbem. Via ammodum ardua et pulverea erat. Mures pulvere et caeno sparci sunt brevi. Dum ambulaverunt, mures multis veteribus amicis concurrunt in via ad urbem.
Primum amico concurrunt, nomine Splintro. Splinter veterrimus ratus erat. Splinter, dum mures novis erant, mures in arte belli exercuit. Splinter, autem, mures non curabat. Mures prudentes cum arte belli non sunt, non simile testudinibus nuclearibus scrutis mutatis. Statim Splinter eos mittit et mures extendunt iter suum.
Deinde alio amico concurrunt. Hic amicus equus erat, nomine Ed. Ed vidit muros fessos et sordidos esse. Quia Ed valde amicus erat, rogavit num equitavi ad urbem necessare esset. Ed eum portavit et liquit eos ad finem urbis et dixit “Vale!”
Tandem, mures luces urbis viderunt et passu adcelerant. Tandem, seri nocte, mures adveniunt ad casam Thomas, et ammodum fessi erat causa itineris. Postquam conquiescunt breviter, mures lavant se, et quoniam Cletus famelicus erat, Thomas imperat ut se edere.
“Requiris alimentas post longum cursum nostrum” dixit pomposus rusticus mus, et Tom duxit humilem Cletum ad grandem cenationem. Ibi reliquias elegantium dapum ex habitatntibus invenerunt, et mox mures mella et libas et omnia munda consumpserunt. Subito, fremitum et clamosum sonitum audiunt. Etiam multas vesitgia audiunt ad eos invenientia. Rusticus mus trepidit causa terroris. Rogavit “Quisnam est?” cum terrore in sua voce. “Canes domi modo sunt” respondet alter. “Modo?!” Dixit Cletus, “ Non istam musicam ad cenam mihi amo!” Deinde janua aperta est, et duo magni canes adveniunt et quisque fugit ad suam viam. Duos cane, nomine Fido et Clifford, secuti sunt diu et secuti sunt trans casam. Festivant a mensa et ad securum locum latibuli currunt.
“Vale, patruelis!” dixit mus rusticus, paratus redire domum.
“Quid? Cur fugis mox cum elegantes dapes adsunt ob te?” Dixit rusticus mus.
“Quoniam,” respondit mus rusticus, “melior est habere phaseolos et succidiam in pace quam habere libas et cervesiam in terrore.”
Mus rusticus reliquit rusticum patruelem Thomas et fugit a urbe et rediit ad humilem domum et vivit in pace, sine terrore canum.


Mihi, haec fabula bene morale habet. Ego autem malo libas et cervesias in terrorem. Libum et cervesia in terrorem sunt meliores quam non haec bona habere umquam.

Ericus Palmén tibi, Matthewb, salutem dicit.
Eadem, quam tu narravisti, fabula iam e satira quadam Horati (II 79 – 113) nota est, qui nonnullis quidem locis eam a tua paululum differentem reddit; e.g. de cervisia et de quibusdam aliis potionibus cibariisque Horatius nullam facit mentionem. Mures Horati anonymi prodeunt, cum tua in fabula urbanus mus Thomas rusticusque Cletus appelletur. Apud Horatium quoque mus urbanus rustico persuadet sine mora in urbem migrandum esse. Sed eius mures viam carpentes nullis occurrunt “veteribus amicis”, quales in tua fabula sunt Splinter et Ed, sed nusquam consistentes sub tenebris noctis ad moenia urbis perveniunt et murum subrepunt pauloque post domum opulentam ingressi reliquias epularum pridie sumptarum, quae in mensa supersunt, comedere incipiunt. Urbanus rusticum in purpurea veste, qua lectus eburneus tegitur, hospitaliter collocat diligenterque ei serviens varios cibos opiparos ministrat, cum repente “ingens valvarum strepitus” (v. 111 – 112) utrumque perterret et domus latratu canum personat. Quo facto fabula concluditur versibus, quibus mus rusticus suam de vita urbana sententiam exprimit: “Haud mihi vita / est opus hac”, ait et: “Valeas! Me silva cavusque / tutus ab insidiis tenui solabitur ervo”.
In universa hac satira, sicut in aliis quoque operibus suis, Horatius clare ostendit se potius ruris quam urbis amicum esse. Paulo ante illam fabulam de multiplicibus laboribus vitae urbanae fusissime questus (v.23 – 59) exclamat: “O rus quando ego te aspiciam?” (v.60). Peculiare est, quod nihilo minus in fabula non rusticum, sed urbanum murem rustico talia loquentem inducit, qualia ipse passim pro recta vitae ratione ceteris commendat: “Terrestria quando / mortales animas vivunt sortita, neque ulla est / aut magno aut parvo leti fuga: quo, bone, circa, / dum licet, in rebus iucundis vive beatus, / vive memor, quam sis aevi brevis!” (v.93 – 97).