Iulia omnibus, imprimis Mercurio s. d.
Traxi sententiam meam potius ex operibus Sallustii et Ciceronis quam e Carolo Marx, et si aliquid simile Marx opinioni evenerit, sunt tamen maiores differentiae. Cicero regnum optimum statum rei publicae putaretur, nisi posset in dominationem converti. Ob eam causam laudat eum rei publicae statum, qui modice e tribus generis commixtus est. In ea civitate autem habes partes, quae aliae alias temperant. Nihil aliud dixi in epistula mea.
Sallustius saepius disserit virtutes Romae multum plus valuisse, dum Carthaginem habebant aemulam, et avaritiam cum omnibus aliis vitiis et denique cum bello civili solum post Carthaginem deletam invadisse, quia causa defuit collaborandi. Dum ergo habet civitas inimicum, constent cives oportet, ut in necessitate possint gerere rem. Cum caedit inimicus, incipiant cives inter se discordiare. Quod vides non modo exemplo Romae, sed etiam nunc - dum habebimus Bellum Frigidum, et nationes orientales et occidentales consteterunt, nunc plerique Europaei et Americani dissentiuntur; per bella in Afghanistam et Iraquiam maxima pars Americanorum favuit praesidenti, nunc autem multi sunt, qui non probant bella, et incertum est, utrum Bush vincat in electionibus an Kerry.
Res oeconomicae florent, si omnis suo lucro pecuniam suam potest augere. Cum autem homines viribus ingenioque inter se differrunt, oportet alios plus aliis ferre, ex quo fiat, ut pluras classes opulentiae habemus. Usque hic omnes dicunt idem, sed nunc differuntur opiniones:
Marx putat esse pugnas inter classes, donec denique omnes sint pares. Quod autem non potest fieri, nam si omnibus eandem des copiam pecuniae, nullus est impetus laborandi et itaque nulla oeconomia. Ceterum oporteat esse aliquem, qui videat, ne quis nimium accipat divitiarum, et denique omnis res publica debere habet gubernationem, cuius magistratus certo temporis spatio super aliis sunt. Sed tu haec melius scis quam ego.
Platon proponit, ut ii, qui minime afficiuntur talibus vitiis, ergo philosophi rem publicam gubernent. Non ergo conatur tollere differentias, sed pro cuiusque facultatibus dat hominibus potestatem. Expertus est in Sicilia, non funxit.
Si paululum novisti res oeconomicas et theoriam ludi, fortasse notum tibi est dilemma captivorum: Duo captivi debent enuntiare, sed non habent facultatem colloquendi. Si ambo negant, uterque unum annum in carcere manebit, si confitentur, tres annos. Si uter negat, uter confitetur, is libertus est, alter per decem annos captivus erit.
A ergo cogitur: Si B negat, mihi melius est confitear, et si confitetur, melius mihi est confiteri. Confiteatur ergo.
Eandem rem habes in re publica, et idem dicit Cicero loco a me citato. Ergo oportet esse duas partes, ut exitus boni, id est 1;1 aut 3;3, eveniant. Si unam solum habes partem potentem, ea semper sibi optimum eligat, id est 0;10, et eo alios opprimat.
Sed hactenus, et ignoscite longiorem meam epistulam.
Valetote.
Gottingae, a. d. XVII Kal. Oct.