YLE Colloquia Latina

Marco, Erico ceterisque spd

Thesin conscripsi laureae meae in philologia classica, in qua aliquot Ovidi, Horati et Catulli versus italice reddidi metricam brevium productarumque syllabarum in italica lingua observans.
Altera pars thesis meae de historia metricae quantitativae italicae agitur, a primis versibus Leonis Baptistae Alberti usque ad Ioannem Pascoli, sed et aliquod exemplum addere aveo versus quantitativi Germanici: scio enim ab ipsis poetis Germanis Ioannem Pascoli nostrum sumpsisse exemplum ut versus suos exararet: potesne Marce aliquem auctorem vestrum mihi suadere, quem lectum in thesin meam conferam?

Erico

Potesne sodes, mi optime sodalis, de Finnica lingua mihi dicere, num accentochrona (stress-timed), syllabochrona (syllable-timed) vel morochrona (mora-timed) sit? Idest: si rhythmus ingenuus loquelae tuae in accentu fundetur, velut anglica lingua, in syllaba, velut italica, vel in mora, velut iaponica? Potesne mihi aliquem versum in lingua tua exaratum describere, qua ratione metrica usus sit explicans? Quod si facies maximas tibi grates agam.

Valeat uterque opto quam plurimum
Rhumak

Marcus Rhumaki sal.
Quod sciam, amice, non sunt poetarum Germanorum versus quantitativi. “Feste Silbenmaße, wie die griechische und lateinische Grammatik sie kennen, hat die deutsche Sprache nicht” (Otto Paul, Deutsche Metrik, 3. Aufl. München 1950, p. 19).
Inspice quaeso http://www.mein-italien.info/literatur/pascoli.htm et reperies hoc Pascoli carmen:

La cavallina storna

Nella Torre il silenzio era già alto.
Sussurravano i pioppi del Rio Salto.
I cavalli normanni alle lor poste
frangean la biada con rumor di croste.
Là in fondo la cavalla era, selvaggia,
nata tra i pini su la salsa spiaggia;
che nelle froge avea del mar gli spruzzi
ancora, e gli urli negli orecchi aguzzi.
Ecc.

Redditum Theodisce:

Die graue Stute

Der Hof der Torre lag nun schon im Düstern
Vom Rio Salto kam der Pappeln Flüstern
Und Ketten klirrten, denn es brach die Reihe
Normannischer Pferde rauschend ihre Kleie.
Im Stall als letzte stand die wilde Stute,
Wuchs zwischen Wald und Meer aus edlem Blute,
Noch in den Nüstern Schaum vom Wogenschwall,
Im spitzen Ohr der starken Brandung Hall.
Usw.

Is qui illud carmen in Theodiscum convertit imprimis operam videtur dedisse, ut versus fierent extremis syllabis consonantes.

Di immortales thesin te adiuvent componentem!

Vale. V Id. Sext.

Marco spd

Gratias ago pro responso tuo.
Verum ut dicam, scio nonnullos Germanos Poetas, nec mediocres quidem, metrica quantitativa usos vel uti conatos esse: rettulerim disticha Goethiana (Roemische Elegie):

Raubt die Liebste denn gleich mir einige Stunden des Tages,
Gibt sie Stunden der Nacht mir zur Entschädigung hin.
Wird doch nicht immer geküsst, es wird vernünftig gesprochen.
Überfällt sie der Schlaf, lieg ich und denke mir viel.
Oftmals hab’ ich auch schon in ihren Armen gedichtet
Und des Hexameters Maß, leise, mit fingernder Hand,
Ihr auf den Rücken gezählt. Sie atmet in lieblichem Schlummer
Und es durchglühet ihr Hauch mir bis ins Tiefste die Brust.

vel hoc Schillerianum:

Ím Hexámeter stéigt des Spríngquells flǘssige Sáeule.
Ím Pentámeter dráuf fáellt sie melódisch heráb.

ut notare facile est, in priori opere solae longae videntur ab accentibus sumptae esse; longae autem positione nonnumquam negliguntur: mir zur Entschädigung hin = _vv, _vv, _ ubi pro dactylis habentur qui pedes potius cretici duci debuerant: _v_, _v_, _.
In opere Aniruddhis Patel anno 2008 edito, cui titulus "Music, Language and the Brain" (De musica, lingua et mente) Auctor loquitur de rhythmo insito linguis Germanicis: dicit enim syllabas tonicas multo longiores atonis esse in Germanica, Anglica, Norvedica etc, quam in linguis neolatinis velut Italica Hispanicave: qua de causa syllaba atona, quamvis positione longa, brevis fieri potest, quia vocalis eius tam brevis est ut minime audiatur, quasi non ex mora, sed ex dimidio morae constet, quae mora dimidiata cum mora consonantis postremae in syllaba sesquimoram potiusquam duas moras efficit: quae sesquimora facilius pro simplice quam pro duplice habetur, ita ut haec syllaba quamvis conclusa consonante potius brevis quam producta ducatur. Italice autem syllaba consonante conclusa semper diutius durat quam libera quae dicitur, id est nulla consonante caudata. Tibine, Marce, Germaniloquenti ita videtur? Syllabas linguae tuae, quae accentum non gerant, breves potiusquam longas esse? Tibine ad summam haec carmina Germanica a me superius descripta bene exarata esse videntur, ut ea legere possis eisque gaudere tamquam si Ovidi vel Tibulli versus legeres, an potius has syllabas conclusas quasi impedire metrum et corrumpere existimas? Hoc scire aveo, ut certus sim de eis rebus, quas auctor illius libri adfirmet. Nam, si hexametros Pascolianos lego, ubi syllabae atonae sed positione longae pro brevibus habentur, magnum mihi fastidium hoc affert, ut in:

"Manda gli squilli che via per il fiume e per l'Asia palude"

ubi verae quantitates sunt: _ _ _ _ v _ _ v _ _ _ _ _ vv _ v: numquam ex his quantitatibus hexametrum faxis! Ergo quod ille Auctor de lingua Italica dicit verum est: utrum verum annon est quod de Germanica? Si versuum illorum Germanicorum a me descriptorum te non taedet, verum est.

Vale quam plurimum, lectissime sodalis!

Ericus Palmén Rhumaki s.d.p.
Primum quidem a te peto, ut mihi ignoscas, quod nunc demum tibi rescribo; tot enim hodie occupationibus distineor, ut iam diu perraro forum nostrum colloquiorum Latinorum possim visere. Accedit huc quod propter longinquam absentiam meam nunc haud procul afuit, quin in forum omnino non admitterer.
Mihi difficile est dicere, utrum lingua Finnica, quod ad metricam attinet, potius accentochroma an syllabachroma an morochrona sit habenda, quia ex his adiectivis mihi parum lucide apparet, quomodo semantice inter se differant. Dixerim tamen linguam Finnicam plurimis linguis aptiorem esse, qua versus hexametri et disticha necnon versus lyrici Graecis Latinisque versibus admodum similes componantur. Pro exemplo dederim I) duos hexametros Lucretianos, II) duo disticha Ovidiana, III) unam stropham Horatianam metro Alcaico exaratam; quae omnia ipse metrice in linguam Finnicam converti et quae, novo libro intra paucas septimanas in lucem proferendo continebuntur:

I
Nonne vides etiam, quos mutua saepe voluptas
vinxit, ut in vinclis communibus excrucientur?
(Lucretius, De rerum natura IV 1201–1202).

Finnice:
Etkö sä nää, miten yhteisestäkin voi hekumasta
tuskantäyteinen molemmille syntyä kahle?

II
Carmina sublimis tunc sunt peritura Lucreti,
exitio terras cum dabit una dies.
(Ovidius, Amores I 15:23–24)

Finnice:
Kuoloa uhmaavat ylevät runot Lucretiuksen,
kunnes maailman loppu jo eessämme on.

Principiis obsta! Sero medicina paratur,
cum mala per longas convaluere moras.
(Ovidius, Remedia amoris 91–92)

Finnice:
Tautia puhkeavaa heti vastustaa sinun täytyy.
Siinä jos kuhnailet, hyödytön lääkitys on.

III
Absint inani funere neniae
luctusque turpes et querimoniae!
Compesce clamorem ac sepulcri
mitte supervacuos honores!
(Horatius, Carmina II 20:21–24)

Finnice:
En hautajuhliin virsiä tarvitse,
on aivan turhaa ruikutus surkea.
Siis parkukonsertista luovu,
pois jätä joutavat hautauhrit!

In omnibus his exemplis metrum originale imitari sum conatus, ita tamen, ut accentuum collocatio quam minime vim faciat naturae sermonis Finnici. I)nterpretationes meas legens, invenire tibi videris in iis rhythmum versuum originalium, quamvis ignota tibi sit lingua Finnica? Cura ut valeas!

Marcus Rhumaki amico suo litteratissimo s. d. p.
Equidem timeo ne inter nos parva sit dissensio. Lege quaeso (ut alia hoc loco omittam) http://www.german.sbc.edu/Verslehre.html *: Poetae Graeci et Romani metrica utebantur quantitativa. Apud quos maximi erat momenti syllabarum quantitas vel, ut rem diligentius exprimam, certus syllabarum brevium longarumque ordo quibusdam legibus metricis conveniens (qua de causa Theodisce “quantitierende Metrik”). Quae res aliter se habet in poesia Germanica. Apud poetas enim Germanos ad carmina numerose componenda pluris momenti est vocabuli accentus (qua de causa Theodisce “akzentuierende Metrik”) quam quantitas earum syllabarum ex quibus illud compositum est. Imitantur quidem carmina antiqua, sed eorum numeros non syllabarum quantitati, sed accentui subiciunt.
Vale. Pr. Id. Sext.

__________________________________________
* „quantitierende Metrik (antike griechische und lateinische Dichtung): Die Silben werden nach Länge oder Kürze gemessen;
akzentuierende Metrik (germanische Sprachen): Die Silbenbetonung oder der Akzent ist für den Bau der Verszeile maßgebend (betonte und unbetonte Silben)“.
Cf. etiam http://books.google.de/books?id=ig4F_lvsZUYC&pg=PA250&lpg=PA250&dq=akzentuierende+metri+leumann&source=bl&ots=21Ja0EHejN&sig=Sld0S6WVwgtVsR2OVi4cIjrIG50&hl=de&ei=t5ZFTurtIYvHswbZg_3ABw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&sqi=2&ved=0CBwQ6AEwAQ#v=onepage&q=akzentuierende&f=false, imprimis p. 237 d).

Ut clarius appareat, optime amice, non referre in hexametro Theodisco, utrum syllaba brevis sit an longa, videamus hoc distichon:
Im Hexameter steigt des Springquells flüssige Säule,
Im Pentameter drauf fällt sie melodisch herab.
Ecce duo modo syllabarum Theodiscarum exempla minime congruentia cum hexametro et pentametro Romano:
Im Hexameter...] Im syllaba est brevis (initium hexametri!)
sie] syllaba longa (alterum pentametri hemiepes!)

Rhumaki iterum s. d. p.

Lege quaeso et compara!

Lucretius, De rerum natura IV 1201–1202:

Nonne vides etiam, quos mutua saepe voluptas
- v v / - v v / - - / - v v / - v v / - x
vinxit, ut in vinclis communibus excrucientur?
- v v / - - / - - / - v v / - v v / - x
(- syllaba longa, v syllaba brevis)

Theodisce (Karl Ludwig von Knebel 1831):

Siehest du nicht, wann gemeinsame Lust sie zusammengeknüpft hat,
ú u u / ú u u / ú u u / ú u u / ú u u / ú u
Wie sie gemeinsamer Schmerz nachher in den Banden zurückhält?
ú u u / ú u u / ú u / ú u u / ú u u / ú u

Theodisce (Karl Büchner 1973):

Siehst du nicht auch, wie die, welche Freuden untereinander
ú u u / ú u / ú u u / ú u / ú u u / ú u
haben gefesselt, sich oft in gemeinsamen Banden zerquälen?
ú u u / ú u u / ú u u / ú u u / ú u u / ú u

(ú syllaba accentu excellens, u syllaba sine accentu)

Erico spd

Gratias tibi, illustris amice, ago pro responso, quod - non est enim cur veniam petas - quo serius venit, eo optatius legitur!

Cum quaeras, qui verus sensus illis verbis insit, quorum discrimine lingua quaedam unius, secundi aut tertii gregis esse possit, breve explanabo:

Sunt qui (Pike 1945; Ladefoged 1975; Dauer 1983 & al.) viderint esse in linguis omnibus quodammodo rhythmum spontaneum non plena periodicitate sed quadam regula temporis proxima periodicitati praeditum. Hic ferme pari duratione temporali aliorum vel aliorum elementorum eius linguae efficitur: in aliquibus linguis, quae vg sunt Arabica, Russica et pleraeque linguae Germanicae (ex quibus et Anglica et Theodisca) hic rhythmus ab ACCENTU datur: in his linguis spatia temporalia inter accentum et accentum in eloquio (quae spatia Anglice "feet" vocantur et Latine optime reddere possumus "pedes" vocando, nam a verbo pedis metrici verbum Anglicum sumptum est): in his linguis accentus tamquam ictus agit. Si ergo eloquium habeamus, cui tres accentus sint, cuius inter primum et secundum eg quattuor syllabae sint et inter secundum et tertium duae, hae duae magis productae erunt quam illae quattuor (vel illae magis correptae his) ut per idem ferme tempus durent: hoc fit sponte loquentis, non cogitatum. Talis si lingua sit, accentochrona necesse vocetur.
Si autem ea pars eloquii quae item duret non pes, idest spatium eloquii inter alterum et alterum accentum, sed syllaba, videbimus in ea lingua omnes syllabas idem ferme tempus obtinere: certe hi duo greges oppositi sunt: si lingua syllabochrona est, et syllabae item durant, accentus aeque distare non possunt, quia in accentochronis aequa distantia a correptione plurum vel productione pauciorum syllabarum pedis efficitur, ut paret. Linguae syllabochronae sunt pleraeque linguae Neolatinae quae dicuntur, ex quibus Italica.
Si quod item durat nec pes nec syllaba est, sed mora, lingua illa morochrona vocatur. Mora est syllaba libera brevis (dico non positione longam)vel cauda syllabae positione longae, idest ultima eius consonans, vel cauda syllabae liberae natura longae: ea ipsa enim est mora, quae apud Maiores nostros habebatur.
Talis est Iaponica: eg in verbo Iaponico KAKEMONO morae sunt quattuor: /ka/ /ke/ /mo/ /no/: totidem sunt in verbo Iaponico NIPPON /ni/ /p/ /po/ /n/: illud proceleusmaticum, hoc spondeum, etenim tempus idem est vel proximum illi, quod his verbis in eloquio impenditur. Vt hoc magis liqueat, videatis quaeso in musica Iaponica litteras liquidas in fine syllabae velut N in Nippon notam sonumque totum suum obtinere posse, quasi vocales sint.
Cum lingua tua, mi optime Erice, quantum scio, nec Germanica sit, nec - ut paret! - Neolatina, ergo fieri potest (sed nec necessest ita sit) ut nec accentochrona more priorum nec syllabochrona more alterarum sit: unde quaestio mea oritur, quem ad gregem pertineat Finnicus sermo. Audivi enim pulcherrimam cantiunculam lingua tua cantatam cui titulus "Leva's Polka" et quamvis in syllaba tempus eius columen habere videretur aliquid morochronicitatis perspexi, quod nescio an effecte insit necne. Quare hoc ex te quaesivi.

Ad versiones tuas: maximum mihi, lectissime, gaudium afferat, si librum tuum pellegere potero: privatim si malueris me docere poteris unde et quomodo ex Italia illum emendo comparem. Nescio Finnice, et hoc displicet, sed accentus ex metro sumpsi, et effecte versa ea carmina mihi videntur, quamvis sensus singulorum verborum nonnisi cum Latino comparatus mihi appareat. Sonus autem linguae tuae, Erice, ut scis, semper mihi dulcissimus visus est: magis mediterraneus tuus sermo videtur quam ex terra quadam proxima Polo!! Et revera metrum antiquum in illis verbis sentio, quae credo et adfirmo minime Latinae auri displicuisse, si audisset.

Vale quam plurimum.

Marco spd

Non credo nos revera dissentiri, amice: forsan non bene me explanavi. Ita est ut doces: versus Germanici illi accentum sequuntur, non recta quantitatem. Sed accentum sequuntur non quia accentus est: ideo autem, quod in lingua Germanica accentus EST productio: ut machinis descriptum est, in Germanica et Anglica lingua, ut in plerisque accentochronis (stress-timed languages, ut appellare solent) linguis, syllaba tonica 50-60% diutius quam atona durat (in linguis syllabochronis vero, ut mea, tonica et atona minus differunt, quantum ad tempus): ita fit ut hi poetae accentum nempe sequantur, sed nonnisi ea re, quod accentus quantitas sit, et non simpliciter accentus; aliter atque in Duabus Linguis fieret, ubi accentus nonnisi plasma, idest modulatio potius frequentia quam intensitate notabilis, spontaneum vocis, nulla addita numerabili productione praeditum, esset. Qua de causa carmina vetera minime accentum sequebantur, ita autem esse non potest neque apud Germanicam neque apud Italicam linguam, quia quantitas harum in accentu est et in syllabis implicitis, idest positione productis.
Quae dico, tam vera esse puto, ea ipsa re, quod si Germani accentum ac nil alid secuti essent, spondeos habere nequissent: nam si nil nisi accentus syllabam producere corripere posset, cum haud saepe fiat, ut duo accentus attigui sint, spondeis necesse esset paene careremus. Sed si lego in carminibus vestris:

Im /Hex/ame|ter| steigt /des/ Spring/quells/ flüssige Säule,
Im /Pen/tame|ter| drauf fällt sie melodisch herab.

/secundam/, /septimam/, /nonam/ hexametri et /secundam/ pentametri productas esse, quamvis atonae sint, necesse est non sola producendi ratio sit accentus. Videmus id quoque, quod |quintae| utriusque versus positione productae videntur, haud sunt: nam (hoc me melius noris, ergo si erravero emendes quaeso) id Germanicum -er non revera /er/ pronuntiatur, sed demitur consonans postrema, quasi syllaba libera sit. Ita, demptis unicis mendis primae hexametri (Im) et octavae pentametri (sie), nil poeta Graecus Romanusve in hoc reprehenderit. Vnde videmus hos versus, praeter unam et alteram mendam (quarum ratio non accentu oritur: nam prior menda (Im) correptam atonam producit - et si solo accentu hi versus orirentur, nonnisi tonicae produci possent, at haec est atona -; altera menda (sie) productam tonicam corripit - et si solo accentu hi versus orirentur, numquam tonicam corripere, idest accentu privare, posses), videmus, inquam, hos versus plane quantitativos esse! Ea ipsa re, quod syllaba atona, sed positione longa, pro longa, et non pro brevi habeatur. In eo versu Pascoliano, quem rettuli:

Manda gli squilli che via per il fiume e per l'Asia palude

nonnisi dactylos habemus: hac de causa, quia solo accentu poeta nititur, nec nisi perraro fieri potest ut duo accentus Italici alter apud alterum reperiantur. Haec metrica Pascoliana revera accentu et non quantitate oritur: quod si hac et non illo oriretur, secunda, tertia, sexta, nona, undecima et duodecima syllabae pro longis, non pro brevibus habitae essent. Et longae plane sunt: nam mihi hexametra talia legenti nonnil fastidii afferunt hae positione longae arbitrio et immerito correptae: hoc, quia in Italica lingua, ob rationes quas in superioribus nuntiis explanatas spero satis funditus intellectas iri, implicitam corripere grave est, quia illa postiusquam tonica syllabam producit; in Germanica autem, ut legi, potius accentus quam ceterae producendi rationes valet: hoc ego esse putavi causam, cur in illis carminibus Germanicis tam saepe positione longae corriperentur sine, ut puto, fastidio lectoribus allato. Sed non tam certus sum, lectoribus Germanis nil fastidi ab illis positione longis correptis allatum esse: qua de causa ex te, ut qui ipse Germanus sis, quaesivi, utrum huius rei, talia carmina legentem, te taederet annon: ut intellegerem, utrum verum esset necne, quod in illis libris de Germanica lingua legissem. Quid ergo? Vtrum haec omnia carmina bene exarata, idest hexametri rhythmus auri tuae te haec legente bene fluit sine impedimento quoquam, an potius si syllaba consonante caudata in bicipite accidat, huius rei te legentem taedeat?

Habeas tibi, optime rerum, quodcumque optas.

in lingua Germanica accentus EST productio

Marcus Rhumaki s. d. p.

Imprimis illis ipsis verbis puto rem abs te optime explanatam esse. Quam ita se habere adhuc non intellexi; omnes enim cogitationes ad litteras Graecas Latinasque dirigo: non sum, ut ita dicam, germanista! Qua de causa, cum hexametros Theodiscos lego, minimum valet ratio; nihil enim aliud fateor a me percipi nisi utrum versus dulciter meos permulceant aures an flagitiose violent. Neque tamen mihi ignotum est hexametrorum Theodiscorum elegantiam ex eo ordine pendere, quo pedes trium et duarum syllabarum in versu disponuntur*. Versus enim omni varietate carentes taedium nobis afferunt. Ut exempla proferam:
Lege quaeso iucundissimos hos versus Goetheanos (Reineke Fuchs, initium):

Pfingsten das liebliche Fest war gekommen: es grünten und blühten
Feld und Wald; auf Hügeln und Höhn, in Büschen und Hecken
Übten ein fröhliches Lied die neu ermunterten Vögel

Vides ut pedes inter se varientur.
Ecce alterum exemplum: Hexameter est, qui ex solis trium syllabarum pedibus compositus est. Johann Heinrich Voß ingeniose hunc Homeri versum Theodisce imitatus est: αὖτις ἔπειτα πέδονδε κυλίνδετο λᾶας ἀναιδής (λ 598):

hurtig mit Donnergepolter entrollte der tückische Marmor

et Italice (G. Aurelio Privitera):

e rotolava al piano di nuovo la pietra impudente

i. e.
e rotolav al piano di nuovo la pietr impudente (forsitan errem).

Vale. Portunalibus.

___________________________________________
* „Zu einem guten Hexameter gehört, daß die zweisilbigen Takte gefällig verteilt sind.“ Cf. Otto Paul, Deutsche Metrik, 3. Aufl. München 1950, § 166.

hurtig mit Donnergepolter entrollte der tückische Marmor

Hic laude dignus est: nulla enim nimia accumulatio consonantum efficit ut dactylus in creticum vel palinbaccheum vel molossum pedem vertatur, qui sunt errores frequentissimi omnium. Vt a scriptis de lingua tua patet, una consonans quae syllabam claudat satis non est ut syllabam positione producat, quia accentus vis maior est quam implicationis syllabicae. Non autem et ita apud Italicam linguam, quae prosodice Latinae similior est, saltem quantum ad implicationis vim producendi. Qua de causa, non tantadem laude dignus est hic alter versus, quem descripsisti:

e rotolava al piano di nuovo la pietra impudente

nam in quinto pede palimbaccheum, non dactylum habemus.

(forsitan errem)

Minime, amice

Vale quam plurimum
Ex Sardinia aestu consumpta.

Ericus Palmén Rhumaki s.d.p.
In novissimo nuntio tuo quaeris a me, “quem ad gregem pertineat Finnicus sermo”. Non est lingua Germanica nec Romanica sive Neolatina, sed una ex linguis Finno-Ugricis. Proxima linguarum cognatarum eius, quae statum linguae nationalis obtinuit, est lingua Estonica, e longinquioribus autem linguis cognatis notissima est lingua Hungarica. Omitto tamen hic de origine linguae nostrae fusius disserere; delego te ad commentationem longam de ea Italice scriptam necnon, quod intellegam, admodum doctam, quam in pagina electronica invenies Wikipediae
http://it.wikipedia.org/wiki/Lingua_finlandese#Storia_della_lingua_finlandese.
Nunc igitur respondere conor, utrum potius accentochronis an syllabochronis an morochronis linguis annumeranda sit lingua Finnica. Equidem, si recte intellexi explicationes tuas, saltem syllabochronas linguas prorsus excluserim. Quam plurima enim in lingua Finnica sunt verba, in quibus non omnes syllabae “idem ferme tempus” obtinent sive “item durant”. Sicut in sermone Latino, ita in Finnico quoque longae syllabae a brevibus lucide distinguuntur. E.g. versui Horatiano a me commemorato “Mít-te su-pér-va-cu-ós ho-nó-res” metrice respondet versio mea Finnica “Póis jä-tä jóu-ta-vat háu-ta-úhrit”. Sermo Latinus tamen paulo strictior est in definienda syllaba brevi quam sermo Finnicus. Eiusdem strophae primum versum “Ab-sínt in-á-ni fú-ne-re né-ni-áe” ita Finnice reddidi: “En háu-ta-júh-liin vír-si-ä tár-vit-sé” (verbatim: “Non mihi ad festa funebria neniis opus est”). In hac versione tantummodo media syllaba verbi ‘tar-vit-se’ a natura syllabae brevis Latinae paululum differt, quod in ea i brevis duabus consonantibus (t et s) excipitur. Hoc tamen rhythmum Finnicum non turbat, quia dicta syllaba utique atona est. Eundem versum etiam “Ei háu-ta-júh-liin vír-si-ä tár-vi-tá” (verbatim: “Non ad festa funebria neniis opus est”) Finnice reddere potuissem, ut etiam illa, de qua agitur, syllaba secundum regulas Latinas brevis esset; sed illam priorem versionem huic posteriori anteposui, quia Horatius in dicto versu de suis tantum festis funebribus, non generaliter de funebribus disserit. Alterum quoque exemplum observetur: versum Catullianum “Mi-sér Ca-túl-le, dé-si-nás inép-tíre” (Carmen 8,1) ita Finnice reddidi: “Ca-túl-lus pár-ka, húl-lut háa-veet póis héi-tä”. (N.B.: in scripta lingua Finnica longitudinem vocalis eam duplicando ostendimus: “haaveet”). Haec versio in aure Finnica non discrepans sonat, quamquam duo in ea sunt loci metricae Latinae adversantes: 1) lus-pár, 2) veet póis, in quibus iambi non sunt puri.
Tu in his interpretationibus Finnicis existimas signa esse versuum morochronorum, in quibus interdum “syllaba libera brevis” occurrat sive “cauda syllabae liberae natura longae”? Equidem in hac re usque dubito; exempla enim a te e lingua Iaponica desumpta KAKEMONO et NIPPON mihi his dissimillima videntur. In versionibus poeticis Finnicis eo tenditur, ut accentu naturali, quem in vocibus Finnicis prima syllaba habet, rhythmus formetur; sed ab hac ratione, si res poscit, certis condicionibus digredi licet. Praesertim voces longiores in poesi saepe duos accentus habent (háutajúhliin, tárvitsé).
Denique me interrogasti, “unde et quomodo” librum nostrum futurum (cum e prelo exierit) emere posses. Sumptus eius praebebit Societas Jyväskyläensis Musicae et Culturae et Artibus provehendis (Finnice: ‘Musiikin, Kulttuurin ja Taiteen Edistämisyhdistys’), cuius inscriptio cursualis est ’P.O.Box 252, FI-40101, Jyväskylä’ et inscriptio electronica af@mukuta.fi. Eadem domus editoria anno proxime praeterito similem fere librum trilinguem Hellenibus antiquis dedicatum in lucem protulit, cui hic est titulus: ’KALLELA, Maija-Leena / SARSILA, Juhani: Ne mainiot helleenit / The Good Old Hellenes / Hellenes illi eximii’ (ISBN 978 952 92 7777 3) et qui usque 34 euronum pretio venalis est (accedentibus expensis cursualibus). Praenotatio libri etiam Anglice aut Theodisce aut Francogallice fieri potest. Valeto!

Erico spd

Ex eis quae explicas, admodum difficile mi videtur discernere, quem ad gregem rhythmicum lingua tua pertineat: si enim fieri non potest ut sit syllabochrona (nam non omnes syllabae per idem tempus durant), neu morochrona (nam, ut in exemplis a te exaratis video, ut ipse notas, fieri posse ut syllaba quam Latinus sermo positione longam duxisset nihilominus brevis sit), quis accentochronam existimare ausit? Nam si syllabae tempore differunt, pedes item durare nequeunt: in lingua enim Latina ut pedes item durent necessest ut isochroni et isotoni sint: idest omnes ex totidem moris constantes eandemque pedis sedem obtinentibus ictibus praediti, ceu spondei et dactyli, et non eg dactyli et anapaesti. Si eg dactylum et trocheum item durare velimus, corripiamus necesse sit vel primam dactyli, ut ex una mora, producamusve priorem trochei ut ex tribus moris constet. Quod in Anglica lingua et Germanica aliisque fit, quia fere omnes syllabae ad libitum corripi producique possunt, prout sententiae elocutio postulet, ut spatia inter accentus aeque polleant.

Ergo haec scimus:
a) esse in Finnica syllabas longas et breves - quod fit in accentochronis et morochronis sed NON fit in linguis syllabochronis, quas ideo recte exclusisti
b) tonicas semper longas esse (ut prima verbi "tarvitse") - quod fit in linguis accentochronis sed NON fit in linguis morochronis, quas ideo ego excludo: restant accentochronae, sed
c) atonae NON SEMPER breves sunt (ut altera verbi "haaveet") - quod fit in linguis morochronis sed NON fit in accentochronis!
d) implicatae NON SEMPER longae sunt (ut secunda verbi "tarvitse") - et hoc impossibile est in morochronis
f) atonae longae possunt corripi (ut ipse fecisti in altera verbi "haaveet") - ut supra.

Ergo necessest definire linguam tuam in gregem mixtum: sunt plane aliae linguae quae tales sint: eg Polonica et Lusitanica syllaboaccentochronae sunt. Grex autem mixtus ad quem tua pertineat non hic sit oportet, sed alius, qui constet ex linguis inter accentochroniam et morochroniam vacillantibus. Mirum mehercle dictu, sed ita esse videtur. Est autem lingua ista tua, qualem saltem mihi esse explanasti, accentochronis propior quam morochronis, quia nonnisi in sede littera C) denominata ab accentochronis discrepat: quae autem discrepantia a sede littera F) nuncupata adnihilatur, ergo non magni ponderis est.

Quid tibi videtur?
Vale quam plurimum

PS
Gratias ago, quod docueris unde liber tuus emeretur: fac autem sodes, lectissime rerum, cum primum liber ille editus erit, ne hoc me inscio fiat.

Ericus Rhumaki s.d.p.
Rursus responsum meum iterum iterumque differendo effeci, ut id per mensem integrum id exspectare cogereris; cuius rei culpa est in muneribus meis solito numerosioribus. Septimana enim proxime praeterita hic Granivici ( = in urbe Jyväskylä, capite Mediae Finniae) sollemnitatem culturalem ‘Athenis Finlandiae’ nuncupatam habuimus, in qua praeparanda magnopere eram occupatus; inter alia enim plurima summaria acroasium inter eam faciendaruim mihi Latine reddenda fuerunt, et ipse quoqe duas feci acroases: 1) de balneis et thermis Romanorum antiquorum, 2) de poesi e Latino in Finnicum et e Finnicum in Latinum convertenda. Plurimum autem et temporis et laboris exegerunt plagulae novi libri trilinguis perlustrandae, cuius ex auctoribus ego sum unus: ‘KALLELA, Maija-Leena – PALMÉN, Erkki – SARSILA, Juhani: ‘He tekivät Rooman / Makers Of Rome / Auctores Romae’. Forte fortuna metus, ne opus nostrum sero absolveretur neve inter sollemnitatem nostram in lucem proferri non posset, vanus exstitit: nunc enim in eadem domo editoria, atque liber de “Hellenibus illis eximiis” a me in superiore nuntio commemoratus, venalis est circiter triginta euronum pretio (accedentibus expensis cursualibus). Repeto connexus, quibus praenotatio libri – non modo Finnice, sed etiam Anglice aut Theodisce aut Francogallice – fieri potest: ‘Musiikin, Kulttuurin ja Taiteen Edistämisyhdistys’ ( = Societas Musicae et Culturae et Artibus provehendis), cuius inscriptio cursualis est ’P.O.Box 252, FI-40101, Jyväskylä’ et inscriptio electronica af@mukuta.fi.
Denique ad res metricas transeo, quae potissimae erant in nuntio tuo superiore. Recte dixisti in lingua Finnica syllabas atonas longas metrice corripi posse. Huius rei exemplum in versione mea non solum est vocabuli Finnici ‘haaveet’ syllaba posterior, sed etiam verbi ‘tarvitse’ media syllaba; illa est syllaba natura, haec positione longa.
Ceterum assentior tibi linguam Finnicam potissimum mixto cuidam gregi annumerandam esse. Neque enim ullius illorum trium generum – praesertim non syllabochroni, sed ne accentochroni quidem nec morochroni – regulis sine exceptionibus obsequitur. Crediderim idem in plurimis aliis quoque linguis valere – memor eorum, quae principalis praeceptor meus academicus Edwin Linkomies, professor litterarum Romanarum in Universitate Helsinkiensi, abhinc prope sexaginta annos dixit: errare eos, qui putarent Latinitatem ceteris linguis magis logicam esse; talem opinionem cum natura generali linguarum discrepare. Temporibus antiquis, quibus Romani Latinitate pro sermone patrio uterentur, eam pari, atque quamvis hodiernam linguam, licentia regulis logicae et mathematicae non obtemperantem libere luxuriavisse. Huius rei postea etiam generativae, quae vocatur, linguisticae plurimi antesignani videntur obliti esse.
Nonne igitur praestat quaerere, utrum proxima syllabochrono an accentochrono an morochrono generi aliqua lingua esse videatur, quam, utrum syllabochrona sit an accentochrona an morochrona? Quam optime valeto!

Erico spd,

Iustissima scribis. Necnon etiam neurolinguistae, qui programmatibus computatoriis voces variarum linguarum registrando eam ipsam rem, quam tu, notaverunt: non esse in ulla lingua in orbe terrarum hominibus usurpata ullas regulas mathematice definitas in rhythmo, sed potius quosdam ut ita dicam "tenores", qui efficiant ut altera vel altera lingua proxima alteri vel alteri ideae, sed numquam par sit illi ideae, sit. Ergo, non ego unus tibi, sed etiam scientia contemporaria assentitur.

PS

Non est cur veniam petas, quod sero rescripseris: bene scio nos omnes operas multas tenere, ita ut et ipse, ut vides, nonnumquam aliquantulum rescriptum differre cogar in dies, nonnumquam in continuos menses: scio etiam quantae qualique utilitati ipse sis, ut qui sis philologus doctissimus cuius opera in ipsa Vniversitate mea Romana legi possint, Latinitati culturaeque classicae quae dicitur provehendae: haec omnia et me et plurimis aliis rebus priora sunt. In te legendo non festinatione, sed gaudio afficior.