YLE Colloquia Latina

Lucius omnibus s.d.p.

Auunculus meus hoc in momento me telephono uocauit uti me rogaret de cuiusdam tessellati inscriptione basilicae XII s. Romae, nam scire uellet quid significaret:

DENS·IGNATIIQ;INSVPRA SCRIPTI·REQ

Nequidem pro certo respondere potebam, quam ob rem uobis propono, siquis hoc intellegere possit. Verba DENS et '-Q;' pro "que" nempe intellego, ac SCRIPTI -- at "ignatiique"? Estne cognomen? Et REQ pro 'requie'?

Valete!

Vettius Saturninus Lucio Equiti s.d.p.
Hanc inscriptionem forsitan magis integram inueni:

ECCLESIAM CHRISTI VITI SIMILABIMVS ISTI DE LIGNO CRVCIS IACOBI DENS IGNATIQVE INSVPRA SCRIPTI REQVIESCVNT CORPORE CHRISTI QVAM LEX ARENTEM SET CRVS FACIT ESSE VIRENTEM

Quam imperfecte tamen intellego. Doctiores explicent!
Vale.

D. Vettius Saturninus wrote:Vettius Saturninus Lucio Equiti s.d.p.
Hanc inscriptionem forsitan magis integram inueni:

ECCLESIAM CHRISTI VITI SIMILABIMVS ISTI DE LIGNO CRVCIS IACOBI DENS IGNATIQVE INSVPRA SCRIPTI REQVIESCVNT CORPORE CHRISTI QVAM LEX ARENTEM SET CRVS FACIT ESSE VIRENTEM

Quam imperfecte tamen intellego. Doctiores explicent!
Vale.

= "Putabimus ecclesiam Christi similem esse huius vitis e ligno crucis effectae: hanc vitem lex aridam efficit, sed crus facit ut virescat.
Hic dens Iacobi et dens Ignati, quorum nomina supra scripta sunt, in corpore Christi requiescunt"
censeo pro "lege" illi legi Romanae innui de laesa maiestate, quam, ut Svetonius refert, primus Tiberius in historia rogaverit, et per quam Christum de capite iudicasse Pilato licuerit. Pro "crure", suspicor itineri Christi ad Calvarium, quod Christiani "viam Crucis" appellant, innuere inscriptionem: nam ut vitis pluvia alitur, ita lignum crucis cruore Redemptoris esse nutritum hic significari rear egomet.
Vt apparet, credo duas esse commixtas sententias (Putabimus...virescat; Hic...requiescunt) in uno dicto, ut persaepe in inscriptionibus evenit.
Mea quidem opinione.

Valete

Soter Luco Equiti, D. Vettio Saturnino et Rhumak s.d.p.

“Pelvisâ€

Marcus Decimo, Lucio, Rhumaki, Soteri ceterisque sodalibus sal.pl.d.

Gratulor tibi, Decime, de inscriptione sagacissime investigata.

Photographemate*) operis musivi inspecto inscriptionem his verbis notisque compositam esse repperi:

(1) ECCLESIAM CRISTI . VITI . SIMILABIMVS ISTI ´,´ +
(2) DE LIGNO CRVCIS . IACOBI DENS . IGNATIIQ:
(3) IN SVPRASCRIPTI . REQVIESCVNT . CORPORE . CRISTI . +
(4) QVAM LEX ARENTEM : SET CRVS FACIT ĒĒ VIRENTĒ.

[Versus minime rhythmo carere videntur: falsi, ut ita dicam, hexametri?]

Id est:

(1) et (4)

ECCLESIAM CHRISTI VITI SIMULABIMUS ISTI,
QUAM LEX ARENTEM, SED CRUS FACIT ESSE VIRENTEM.

Ecclesia Christi vitis istius instar habe(bi)t, quam...

Vitis: „ego sum vitis vera“ (Io 15, 1); „ego“: Iesus Christus.

Vitis arens ad Iudaeorum pertinet doctrinam, quae exsoleta putatur.

Lex: haTorah (תורה), id est Vetus quod vocatur Testamentum (aptiora nostris temporibus puto esse verba „libri divini Iudaeorum“). Et Iesus ipse vocabulo legis usus esse traditur: „Omnia ergo, quaecumque vultis, ut faciant vobis homines, et vos facite eis: haec est enim lex et prophetae“ (Mt 7, 12). „Lex et prophetae“ Hebraice „torah neviim (veketuvim)“, quibus verbis inscribuntur Biblia Hebraica. Quam ob rem lex hoc loco non lex Romana putanda est (ut exemplo utar: lex Iulia maiestatis, D. 48, 4).

Vitis virens ad vigentem Christianorum doctrinam pertinet.

Vocabulo cruris videtur significari mors Iesu (cf. Cic. Phil. 13, 12, 27: „quod in hoc Planco proverbii loco dici solet, perire eum non posse, nisi ei crura fracta essent“): Iesu morte vitis ista sive ecclesia viret.

Nescio an crus hoc loco idem valeat atque crux.

Utcumque se habet res, crure sive cruce significatur evangelium I. C. sive Novum Testamentum.

In contraria ergo abeunt vitis arens et vitis virens, lex et crus (crux), Vetus Testamentum et Novum, Iudaeorum doctrina et Christianorum.

Equidem minime cum iis consentio, qui media aetate hanc inscriptionem faciendam curaverunt. Demonstratur enim Ecclesiam de Synagoga triumphare. Quam ob rem illa verba cum falsa, tum imprimis Iudaeis exitiosa fuisse et esse religionumque paci obstitisse et obstare contendo. Ignoscite quaeso huic digressioni!

(2) et (3)

DE LIGNO CRUCIS, IACOBI DENS IGNATIIQUE
IN SUPRASCRIPTI REQUIESCUNT CORPORE CHRISTI

Ut (1) et (4) amplectuntur (2) et (3), ita et reliquiae crucis, Iacobi Ignatiique in opere musivo vel potius in corpore Iesu inclusae sunt. Quam mirifica mimesis!

Iacobus qui dicitur Minor, Iesu frater, apostolus.

Ignatius Antiochensis episcopus.

De inscriptione satis superque!

Gaudeamus nunc illo opere musivo amplissimo splendidissimo magnificentissimo!

Valete, amici!
VII K. Aug.
Crefeldiæ.

.......................
*) Carlo Bertelli, Il Mosaico, Mediolani MCMLXXXVIII.

Soter Marco Favonio, Amico carissimo clarissimoque, s.d.p.

Gratulor tibi, Marce mi, de doctissima acutissimaque epistula tua !!

Facias, ut quam optime valeas.

Soter

A. d. VII Kal. Aug. a. D. MMVI - Neapoli

Lucius uobis gratias, et auunculus meus uobis maximas gratias agit!
Valete!